Το Συμβούλιο ενέκρινε σήμερα κανονισμό για τη θέσπιση του μέσου «Δράση για την Ασφάλεια για την Ευρώπη» (SAFE). Το SAFE είναι ένα νέο χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ που θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη που επιθυμούν να επενδύσουν στην βιομηχανική παραγωγή για την άμυνα μέσω κοινών προμηθειών, εστιάζοντας σε δυνατότητες προτεραιότητας.
Το SAFE θα χρηματοδοτήσει επείγουσες και μεγάλης κλίμακας επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση (EDTIB). Στόχος είναι η ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας, διασφαλίζοντας ότι ο εξοπλισμός για την άμυνα είναι διαθέσιμος όταν χρειάζεται και η αντιμετώπιση των υφιστάμενων κενών στις δυνατότητες – ενισχύοντας τελικά τη συνολική αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ.
Επιπλέον, το SAFE θα επιτρέψει στην ΕΕ να υποστηρίξει περαιτέρω την Ουκρανία συνδέοντας την αμυντική της βιομηχανία με το μέσο εξαρχής.
Λειτουργία του SAFE
Μέσω του SAFE, η ΕΕ θα παράσχει έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα διανεμηθούν στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη κατόπιν αιτήματος και βάσει εθνικών σχεδίων. Οι εκταμιεύσεις θα λάβουν τη μορφή μακροπρόθεσμων δανείων σε ανταγωνιστικές τιμές, τα οποία θα αποπληρωθούν από τα δικαιούχα κράτη μέλη.
Για να διασφαλιστούν οικονομίες κλίμακας και διαλειτουργικότητα, και να μειωθεί ο πιθανός κατακερματισμός της EDTIB, τα δικαιούχα κράτη μέλη θα πρέπει, καταρχήν, να διενεργούν κοινές προμήθειες στις οποίες θα συμμετέχουν τουλάχιστον δύο συμμετέχουσες χώρες, ώστε να πληρούν τις προϋποθέσεις για τα δάνεια.
Σε απάντηση στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση και την επείγουσα ανάγκη για μαζικές επενδύσεις σε αμυντικό εξοπλισμό, το SAFE θα επιτρέψει επίσης τις προμήθειες που αφορούν μόνο ένα κράτος μέλος για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Συμμετοχή τρίτων χωρών
Το SAFE ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη συνεργασία με τρίτες χώρες. Η Ουκρανία και οι χώρες του ΕΟΧ-ΕΖΕΣ θα αντιμετωπίζονται με τους ίδιους όρους όπως τα κράτη μέλη. Όχι μόνο θα μπορούν να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες, αλλά θα είναι επίσης δυνατό να αγοράζουν από τις βιομηχανίες τους.
Το SAFE θα επιτρέψει επίσης στις υπό ένταξη χώρες, στις υποψήφιες χώρες, στις δυνάμει υποψήφιες χώρες και στις χώρες που έχουν υπογράψει εταιρικές σχέσεις ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, να συμμετάσχουν σε κοινές δημόσιες συμβάσεις.
Επιπλέον, το SAFE προσφέρει τη δυνατότητα σύναψης πρόσθετης διμερούς ή πολυμερούς συμφωνίας με τα εν λόγω τρίτα κράτη, βάσει της οποίας θα μπορούσαν να ανοίξουν οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας.
Επιλέξιμη ενέργεια
Οι επιλέξιμες δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται μέσω του SAFE θα αφορούν τον πρώτο κατάλογο τομέων προτεραιότητας που προσδιορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 6 Μαρτίου 2025 και θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες αμυντικών προϊόντων:
1) πυρομαχικά και βλήματα, συστήματα πυροβολικού (συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων βαθέων πλήξεων ακριβείας), δυνατότητες μάχης εδάφους και τα συστήματα υποστήριξής τους (συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού στρατιωτών και των όπλων πεζικού), προστασία κρίσιμων υποδομών· κυβερνοασφάλεια; στρατιωτική κινητικότητα (συμπεριλαμβανομένης της αντι – κινητικότητας)
2) συστήματα αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας, δυνατότητες θαλάσσιας επιφάνειας και υποβρύχιας χρήσης, μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και συστήματα κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (anti-drones), στρατηγικοί παράγοντες που καθιστούν δυνατή την υλοποίηση, όπως, ενδεικτικά, η στρατηγική αερομεταφορά, ο ανεφοδιασμός αέρος-αέρος και τα συστήματα C4ISTAR, καθώς και τα διαστημικά μέσα και οι υπηρεσίες· προστασία των διαστημικών πόρων· τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.
Τα αμυντικά προϊόντα που ανήκουν στην κατηγορία 2 θα υπόκεινται σε αυστηρότερους όρους επιλεξιμότητας, απαιτώντας από τους ανάδοχους να έχουν την ικανότητα να αποφασίζουν για τον ορισμό, την προσαρμογή και την εξέλιξη του σχεδιασμού του αμυντικού προϊόντος που προμηθεύονται.
Και για τις δύο κατηγορίες προϊόντων, οι συμβάσεις προμηθειών θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι το κόστος των εξαρτημάτων που προέρχονται εκτός ΕΕ, κρατών ΕΟΧ-ΕΖΕΣ και Ουκρανίας δεν υπερβαίνει το 35% του εκτιμώμενου κόστους των εξαρτημάτων του τελικού προϊόντος.
Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να ενισχύσει και να εμβαθύνει περαιτέρω τη διατλαντική συνεργασία και δέσμευση στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, καθώς και τη συμπληρωματικότητα με το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, το SAFE θα προσπαθήσει να ενισχύσει την αξιόπιστη διαλειτουργικότητα, να συνεχίσει τη βιομηχανική συνεργασία και να διασφαλίσει την αμοιβαία πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής με τους εταίρους.
Πηγή: www.newsit.gr