Μιλώντας στους New York Times σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, η Άνι Λίμποβιτς ξεκαθάρισε ότι το έργο -που τότε περιόδευε σε όλο τον κόσμο ως έκθεση- δεν προοριζόταν να έχει αρχή, μέση και τέλος. «Δεν είναι ένα πεπερασμένο έργο».
Πραγματοποιώντας αυτή την ιδέα, τον Νοέμβριο του 2025 και είκοσι πέντε χρόνια μετά την αρχική του έκδοση, το Women επιστρέφει σε μια νέα έκδοση με θήκη: ένα δίτομο σετ από την εκδοτική Phaidon που συνδυάζει το αρχικό βιβλίο με έναν εντελώς νέο συνοδευτικό τόμο με πορτραίτα που έγιναν από το 2000 έως σήμερα.
Η έκδοση προσφέρει έναν σαρωτικό στοχασμό για τη θηλυκότητα, τη δύναμη, την ευθραυστότητα και το οπτικό λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμε για να ορίσουμε και τα τρία.
Ορατότητα και κληρονομιά
Το πρωτότυπο Women ήταν ένα βαθιά προσωπικό εγχείρημα – όχι μόνο λόγω της συμμετοχής της Αμερικανίδας συγγραφέως κι ακτιβίστριας Σούζαν Σόνταγκ (έγραψε το αιχμηρό δοκίμιο που συνόδευε τις εικόνες), αλλά και λόγω του σεβασμού με τον οποίο η Λίμποβιτς προσέγγισε τα θέματά της.
Τα πορτραίτα της Λουίζ Μπουρζουά, της Σάντρα Ντέι Ο’ Κόνορ, της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ και της Αϊλίν Κόλινς δεν αφορούσαν απλώς την ορατότητα – αφορούσαν την κληρονομιά.
Το κείμενο της Σόνταγκ, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Vogue το 1999, αμφισβητούσε την ίδια την ιδέα ενός βιβλίου με γυναικεία πορτρέτα, υποστηρίζοντας ότι καμία τέτοια προσπάθεια για τους άνδρες δεν θα γινόταν δεκτή με τον ίδιο τρόπο.
«Αλλά και ένα βιβλίο με φωτογραφίες ανδρών δεν θα γινόταν αντιληπτό με το ίδιο πνεύμα» σημείωσε. «Κάθε μία από αυτές τις φωτογραφίες πρέπει να στέκεται από μόνη της. Αλλά το σύνολο να λέει: «Έτσι είναι λοιπόν οι γυναίκες τώρα»».
Στον δεύτερο τόμο, νέα κείμενα από το φεμινιστικό είδωλο Γκλόρια Στάινεμ και τη νιγηριανή συγγραφέα Chimamanda Ngozi Adichie διαμορφώνουν έναν διάλογο γενεών για την εξουσία, το φύλο και τη συνύπαρξη
Συναισθηματική αμεσότητα
Αυτό το σύνολο διευρύνεται τώρα εκ νέου. Από το 2000, η Λίμποβιτς συνεχίζει να φωτογραφίζει γυναίκες με εξαιρετική παρουσία και σκοπό, από παγκόσμιες ηγέτιδες και αθλήτριες μέχρι συγγραφείς, καλλιτέχνες και ακτιβίστριες. Ο δεύτερος τόμος -σχεδιασμένος ως οπτικός και τυπικός καθρέφτης του πρώτου- παρουσιάζει περισσότερα από 100 νέα πορτρέτα που αποδίδονται με το χαρακτηριστικό στυλ της Λίμποβιτς: απροκάλυπτο, ακριβές και συναισθηματικά άμεσο.
Στον δεύτερο τόμο, νέα κείμενα από το φεμινιστικό είδωλο Γκλόρια Στάινεμ και τη νιγηριανή συγγραφέα Chimamanda Ngozi Adichie διαμορφώνουν έναν διάλογο γενεών για την εξουσία, το φύλο και τη συνύπαρξη.
Ένα από τα πρώτα πορτρέτα του νέου τόμου δείχνει τη Rihanna να ξαπλώνει στη μεγαλοπρέπεια ροκοκό του Ritz στο Παρίσι. Βαριά έγκυος και τυλιγμένη σε ένα υπερμεγέθες μαύρο παλτό, κοιτάζει ψυχρά τον θεατή, με την αλυσίδα της κοιλιάς της με κοσμήματα να χαράζει μια γραμμή ανάμεσα στην πρόκληση και τη μητρική αίγλη.
Η εικόνα, η οποία αρχικά δημιουργήθηκε για το εξώφυλλο της Vogue τον Μάιο του 2022, έχει γίνει έκτοτε ένα καθοριστικό σύμβολο της εγκυμοσύνης σε νέα εκδοχή – Η Rihanna είναι εν μέρει θεά, εν μέρει προβοκάτορας, μια γυναίκα του εαυτού της.
Οι γυναίκες «του εαυτού τους»
Αλλού, η Adichie συλλαμβάνεται σε μια βιβλιοθήκη στην Κολούμπια του Μέριλαντ. Καθισμένη μόνη της πίσω από τζάμι, φοράει ένα φόρεμα με κόκκινες και άσπρες ρίγες, οι γραμμές του οποίου απηχούν τη γεωμετρία των βιβλιοθηκών και των δοκών της οροφής του δωματίου.
Η εικόνα μοιάζει με διαλογισμό, ένα νεύμα στην ήσυχη εξουσία της σκέψης – και τη μοναξιά που συχνά απαιτείται για τη διατήρησή της.
Ένα άλλο εξαιρετικό έργο είναι το πορτρέτο της μουσικού Τζόαν Μπαέζ. Ξυπόλητη και γαλήνια, ισορροπεί σε ένα κλαδί δέντρου με την κιθάρα της, ενώ το φως του ήλιου φιλτράρεται μέσα από το στέγαστρο. Είναι μια εικόνα υποχώρησης, ανθεκτικότητας και της ακόμα ριζοσπαστικής πρότασης ότι η γήρανση δεν καθιστά μια γυναίκα αόρατη αλλά πιο φωτεινή.
Αριστερά: Judith Jamison- Δεξιά: Dwana Smallwood / Φωτ: © Annie Leibovitz
Εμπνευσμένες και δυνατές
Και έπειτα υπάρχουν οι χορεύτριες-Judith Jamison, Dwana Smallwood-που αποτυπώνονται σε ένα αφιέρωμα που μιλάει για τη δύναμη, την καταγωγή και τη χάρη. Η Jamison, που φωτογραφήθηκε το 1993, σηκώνει το πηγούνι της προς τον ουρανό, με τα πλεγμένα μαλλιά της να πέφτουν στην πλάτη της σε μια εικόνα ήρεμης μεγαλοπρέπειας.
Μούσα και αργότερα μακροχρόνια καλλιτεχνική διευθύντρια του Alvin Ailey American Dance Theater, ενσάρκωσε την καλλιτεχνική δημιουργία μιας ολόκληρης γενιάς. Στην απέναντι σελίδα, εν τω μεταξύ, η Smallwood -μια άλλη απόφοιτος του Ailey- είναι παγωμένη στη μέση της κίνησης μέσα σε ένα ανοιχτόχρωμο σατέν φόρεμα, με τα άκρα της τεντωμένα και επιβλητικά.
Γυναίκες και χώροι εξουσίας
Ο νέος τόμος δεν συνεχίζει απλώς το αρχικό Women, αλλά το ανανεώνει. Η επιλογή των θεμάτων είναι ευρύτερη, πιο παγκόσμια και πιο διεξοδική. Υπάρχουν λιγότερα επίσημα πορτραίτα στούντιο και περισσότερα περιβάλλοντα που αντικατοπτρίζουν τη σφαίρα επιρροής της εικονιζόμενης: Η Adichie στη βιβλιοθήκη της, η Steinem στο γραφείο της, η Shonda Rhimes στη μέση της παραγωγής.
«Ψάχναμε πολύ το 1999 για γυναίκες διευθύνουσες σύμβουλους» θυμάται η Λίμποβιτς. «Τώρα, φαίνεται ότι υπάρχουν πραγματικά πολύ περισσότερες γυναίκες σε υψηλές θέσεις». Η μετατόπιση είναι αθόρυβη αλλά ισχυρή: οι γυναίκες δεν κατοικούν απλώς σε χώρους εξουσίας αλλά τους διαμορφώνουν.
Δεν υπάρχει μια ενιαία αφήγηση, μια μοναδική εικόνα για το πώς πρέπει να μοιάζει, να σκέφτεται, να ζει μια γυναίκα. Αντίθετα, το Women είναι ένα πολυεπίπεδο, συνεχές πορτρέτο προόδου – άλλοτε γρήγορης, άλλοτε στάσιμης, πάντα ημιτελούς προσέγγισης. Ακριβώς όπως και η ζωή.
*Με στοιχεία από vogue.com | Αρχική Φωτό: Rihanna © Annie Leibovitz
Πηγή: www.in.gr