άντρα συνάδελφο και να χαιρετίζεται ως «επιτέλους μια λύση». Στον δρόμο, κάποιος της φωνάζει «χαμογέλα λίγο». Στην παρέα, όταν μιλάει για σεξισμό, ακούει ότι είναι υπερβολική. Κανένα από αυτά τα περιστατικά δεν μοιάζει από μόνο του σοβαρό, αλλά η συσσώρευση τους έχει πραγματικές επιπτώσεις.
Αυτή είναι η πραγματικότητα της μικροκακοποίησης (microaggression): μικρές, καθημερινές επιθέσεις που δεν αφήνουν μελανιές, αλλά σκάβουν βαθιά.
Μικροκακοποίηση: Βία χωρίς κραυγή
Ο όρος microaggressions εμφανίστηκε αρχικά στη δεκαετία του 1970 από τον ψυχολόγο Chester M. Pierce για να περιγράψει τις καθημερινές προσβολές που υφίσταντο μαύροι Αμερικανοί. Έκτοτε, έχει επεκταθεί ώστε να περιγράψει υποτιμητικές, συχνά υποσυνείδητες συμπεριφορές προς κάθε περιθωριοποιημένη ομάδα.
Πρόκειται για συμπεριφορές που «αναπαράγουν δομές ανισότητας μέσω φαινομενικά αθώων πράξεων».
Στην περίπτωση των γυναικών, η μικροκακοποίηση μπορεί να είναι ένα ειρωνικό σχόλιο, μια διακοπή στον λόγο τους, ένα βλέμμα που επιμένει. Πρόκειται για «αθέατη» βία, η οποία δύσκολα κατονομάζεται και σχεδόν ποτέ δεν καταγράφεται επίσημα.
Στο γραφείο, στον δρόμο, στην καθημερινότητα
Οι γυναίκες που βιώνουν μικροεπιθέσεις είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αισθάνονται ψυχολογικά ασφαλείς, γεγονός που δυσκολεύει την ανάληψη κινδύνων, την πρόταση νέων ιδεών ή την έγερση ανησυχιών.
Το 2023, 31% έως 33% των γυναικών δήλωσαν ότι έχουν βιώσει «μη-συμπεριφορές που δεν περιλαμβάνουν συμπερίληψη», περιλαμβανομένων των microaggressions.
Το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό. Συν τοις άλλοις, το 78% των γυναικών που αντιμετωπίζουν μικροεπιθέσεις αυτοπροστατεύονται στην εργασία τους ή προσαρμόζουν τον τρόπο με τον οποίο φαίνονται ή συμπεριφέρονται σε μια προσπάθεια να προστατευτούν. Για παράδειγμα, πολλές γυναίκες κάνουν code-switch -ή χαμηλώνουν τον τόνο των όσων λένε ή κάνουν- για να προσπαθήσουν να εναρμονιστούν και να αποφύγουν μια αρνητική αντίδραση στη δουλειά. Οι μαύρες γυναίκες είναι υπερδιπλάσιες σε σχέση με το σύνολο των γυναικών να αλλάζουν κώδικα. Και οι ΛΟΑΤΚΙ+ γυναίκες έχουν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να αισθάνονται πίεση να αλλάξουν την εμφάνισή τους για να θεωρηθούν πιο επαγγελματικές. Το άγχος που προκαλείται από αυτές τις δυναμικές είναι βαθύ.
Ανάλογες διαπιστώσεις παρουσιάζει και έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2022 στο Journal of Women’s Health, όπου 84,6% των γυναικών γιατρών ανέφεραν ότι έχουν υποστεί microaggressions στον χώρο εργασίας τους. Οι ερωτώμενες περιέγραψαν εμπειρίες όπως το να αγνοούνται κατά τη διάρκεια κλινικών συναντήσεων, να θεωρούνται λιγότερο ικανές από τους άνδρες συναδέλφους τους, ή να υποτιμώνται όταν εκφράζουν απόψεις.
Η κανονικοποίηση του τραύματος
Ακριβώς επειδή οι μικροκακοποιήσεις εμφανίζονται ως ήπιες, τείνουν να κανονικοποιούνται. Σπάνια καταγράφονται, και ακόμη πιο σπάνια αναγνωρίζονται ως μορφή βίας. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ίδιες οι γυναίκες μαθαίνουν να «μην το κάνουν θέμα», για να μη θεωρηθούν «δύσκολες ή ευαίσθητες»
Στην πράξη, όμως, οι επαναλαμβανόμενες μικροκακοποιήσεις οδηγούν σε άγχος, imposter syndrome, χαμηλή αυτοεκτίμηση και επαγγελματική εξουθένωση.
Ειδικά στο χώρο της υγείας ενισχύει την ψυχολογική αστάθεια, την έλλειψη ψυχικής ασφάλειας και οδηγεί συχνά σε burnout και παραίτηση.
Πηγή: www.in.gr