Αν έχεις ξυπνήσει ποτέ κουρασμένη παρόλο που κοιμήθηκες «αρκετά» ή αν οι Κυριακές σου καταλήγουν σε… μαραθώνιο ύπνου για να «ξεχρεώσεις» τις αϋπνίες της εβδομάδας, τότε ξέρεις ήδη τι σημαίνει sleep debt — ή αλλιώς, χρέος ύπνου.
Τι είναι το sleep debt;
Ο όρος αναφέρεται στη διαφορά ανάμεσα στις ώρες ύπνου που χρειάζεται το σώμα σου και στις ώρες που τελικά του δίνεις.
Για παράδειγμα, αν χρειάζεσαι 8 ώρες ύπνου για να λειτουργείς καλά αλλά κοιμάσαι μόνο 6, τότε κάθε βράδυ δημιουργείς ένα έλλειμμα 2 ωρών.
Αυτό το έλλειμμα συσσωρεύεται σαν «χρέος» στον οργανισμό σου, και αργά ή γρήγορα θα ζητήσει… αποπληρωμή.
Γιατί μας επηρεάζει τόσο o ελιππής ύπνος;
Ο ύπνος δεν είναι απλώς ξεκούραση. Είναι η στιγμή που ο εγκέφαλος και το σώμα κάνουν reset, επεξεργαζόμαστε μνήμες και πληροφορίες και ενισχύεται το ανοσοποιητικό.
Ακόμη, οι ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη και το στρες, ισορροπούν. Όταν λοιπόν στερούμαστε ύπνου, όλο αυτό το «σύστημα» αρχίζει να απορρυθμίζεται. Γι’ αυτό νιώθουμε κουρασμένες, πιο ευερέθιστες, με λιγότερη συγκέντρωση και συχνά με αυξημένη όρεξη για γλυκά και junk food.
Μπορούμε να αναπληρώσουμε τις χαμένες ώρες;
Η απάντηση είναι ναι… αλλά με μέτρο. Ένα ή δύο βράδια καλού ύπνου μπορούν να σε βοηθήσουν να ανακάμψεις από μια κουραστική εβδομάδα. Όμως, αν το sleep debt έχει γίνει χρόνιο, δεν αρκεί ένα Σαββατοκύριακο υπνοθεραπείας. Το σώμα θέλει συνέπεια και ρυθμό για να επανέλθει.
Πώς θα αποφύγεις το sleep debt;
- Σταθερό ωράριο ύπνου: Προσπάθησε να κοιμάσαι και να ξυπνάς περίπου την ίδια ώρα, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα.
- Δημιούργησε τελετουργία: Ένα ζεστό ντους, λίγο διάβασμα ή χαλαρή μουσική στέλνουν σήμα στον εγκέφαλο ότι ήρθε η ώρα να “κατεβάσει ταχύτητα”.
- Προσοχή στην καφεΐνη: Απόφυγε τον καφέ ή το τσάι με καφεΐνη αργά το απόγευμα.
- Τεχνολογία off: Τα κινητά και τα laptop πριν τον ύπνο μπερδεύουν τον κιρκάδιο ρυθμό σου. Δώσε στον εαυτό σου τουλάχιστον μισή ώρα μακριά από οθόνες.
- Άκου το σώμα σου: Αν νυστάζεις, μην το αγνοείς. Ο ύπνος δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη.
Συχνά μιλάμε για διατροφή, άσκηση, self-care, αλλά ξεχνάμε ότι η βάση της ευεξίας, είναι ο καλός ύπνος. Το sleep debt είναι ένα σιωπηλό reminder ότι το σώμα μας χρειάζεται χρόνο για να ανακάμψει.
Αντί να προσπαθούμε να «ξεγελάσουμε» την κούραση με καφέδες ή extra προβολές ταινιών στο Netflix, αξίζει να δούμε τον ύπνο ως το πιο φυσικό και αποτελεσματικό wellness εργαλείο.
Φωτογραφίες: @istock.
Πηγή: www.tlife.gr