Ήταν οι πρώτες πρωινές ώρες της 13ης Μαρτίου του 1964. Η Κίτι Τζενοβέζε γυρνούσε στο σπίτι της στο Κουίνς της Νέας Υόρκης, αφού είχε τελειώσει η βάρδιά της στο μπαρ που δούλευε ως μάνατζερ. Όμως δεν είχε αντιληφθεί ότι την ακολουθούσε ο Γουίνστον Μόσελεϊ.
Ενώ η 28χρονη πλησίαζε στο σπίτι της δέχθηκε την επίθεση από τον Μόσελεϊ, ο οποίος αρχικά τη μαχαίρωσε δύο φορές στην πλάτη. Οι φωνές και το κλάμα της Κίτι Τζενοβέζε ξύπνησαν τον Ρόμπερτ Μόζερ, ο οποίος από το παράθυρο άρχισε να φωνάζει στον δράση τρέποντάς τον σε φυγή. Θεώρησε ότι είχε κάνει τη δουλειά του, αλλά έκανε λάθος. Η φυγή του Μόσελεϊ δεν κράτησε πολύ.
Με την 28χρονη να παλεύει από τα χτυπήματα να φτάσει στο σπίτι της, ο Μόσελεϊ επέστρεψε, την εντόπισε στα σκαλοπάτια προς το διαμέρισμά της και ολοκλήρωσε το σχέδιό του: βίασε την Κίτι Τζενοβέζε και τη μαχαίρωσε ακόμα 12 φορές. Η νεαρή θα αφήσει την τελευταία της πνοή λίγο αργότερα, στο νοσοκομείο.
Έξι μέρες αργότερα ο Γουίνστον Μόσελεϊ θα πέσει στα χέρια της αστυνομίας κατά την διάρκεια μιας ληστείας και στην ανάκριση θα ομολογήσει τη δολοφονία της Κίτι Τζενοβέζε. Στη δίκη που ακολούθησε θα καταδικαστεί, με τη του να είναι η θανατική ποινή – θα αλλάξει σε ισόβια και θα αφήσει την τελευταία του πνοή στη φυλακή το 2016 σε ηλικία 81 ετών.
Αυτά έγιναν εκείνο το βράδυ του Μαρτίου του 1964, όπως γνωρίζουμε σήμερα. Ωστόσο, τότε, τα πράγματα παρουσιάστηκαν πολύ διαφορετικά – λάθη που ίσως και να οδήγησαν σε μερικές σωστές αποφάσεις.
Ένα ρεπορτάζ γεμάτο λάθη
Όπως ήταν αναμενόμενο η δολοφονία της Κίτι Τζενοβέζε έγινε πρωτοσέλιδο στον Τύπο της εποχής, με την αγριότητα της δολοφονίας να σοκάρει τους Νεοϋορκέζους. Οι New York Times θα κυκλοφορήσουν με ένα μεγάλο ρεπορτάζ για την υπόθεση, γράφοντας ότι υπήρχαν δεκάδες αυτόπτες μάρτυρες (37 με 38 σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής) στο βιασμό και τη δολοφονία της άτυχης γυναίκας, που ωστόσο αποφάσισαν να μην αντιδράσουν.
Ο αριθμός των ανθρώπων αποδείχθηκε ότι ήταν λάθος, ωστόσο προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στον κόσμο. Η υπόθεση της Κίτι Τζενοβέζε απασχόλησε τους ψυχολόγους μέσα στις επόμενες δεκαετίες και κάπως έτσι δημιουργήθηκε ο όρος «επίδραση του παρευρισκομένου» (bystander effect) ή, όπως έγινε γνωστό, «σύνδρομο Genovese».
Ουσιαστικά είναι ένα φαινόμενο της κοινωνικής ψυχολογίας, στο οποίο τα άτομα αρνούνται να πάρουν την ευθύνη ή να δώσουν βοήθεια όταν άλλα άτομα είναι παρόντα.
Η πρώτη τηλεφωνική γραμμή έκτακτης ανάγκης
Ωστόσο, η μεγαλύτερη επιτυχία του «λανθασμένου ρεπορτάζ» ήταν άλλη: η «γέννηση» της πρώτης τηλεφωνικής γραμμής έκτακτης ανάγκης. Οι «38 αυτόπτες μάρτυρες» που δεν αντέδρασαν και που «δεν ειδοποίησαν την αστυνομία», όπως έλεγε το θέμα των New York Times, έκανε τις Αρχές να αναρωτηθούν τι θα μπορούσαν να αλλάξουν.
Τρία χρόνια μετά την άγρια δολοφονία της Κίτι Τζενοβέζε, θα κάνει την εμφάνισή της η πρώτη τηλεφωνική γραμμή έκτακτης ανάγκης στις ΗΠΑ: το 911 – σαν να λέμε το «100» στην Ελλάδα.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, βέβαια, θα γίνει γνωστό ότι το πολύ έξι άνθρωποι πρέπει να αντιλήφθηκαν το τι έγινε και κανένας δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας – ενώ τουλάχιστον δύο άνθρωποι ακούγοντας τα ουρλιαχτά της Κίτι τηλεφώνησαν στην αστυνομία, η οποία όμως αδιαφόρησε για την υπόθεση, θεωρώντας ότι ήταν ένας καβγάς ανάμεσα σε μεθυσμένο ζευγάρι.
Ποια ήταν η Κίτι Τζενοβέζε;
Το 2016 θα κυκλοφορήσει το «The Witness», ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και τη δολοφονία της Κίτι.
Η Κάθριν Σούζαν Τζενοβέζε, γνωστή στους φίλους της ως Κίτι, γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1935 στη Νέα Υόρκη. Φίλοι της από το σχολείο λένε ότι ήταν μια πολύ έξυπνη και αστεία κοπέλα, που όμως τις έκανε τις κοπάνες συχνά πυκνά.
Όταν η οικογένειά της αποφάσισε να μετακομίσει το Κονέκτικατ, εκείνη επέλεξε να μείνει πίσω. Ένα βράδυ, έχοντας βγει με φίλους σε ένα μπαρ, θα γνωρίσει την Μαίρη Αν και σύντομα θα γίνουν ζευγάρι.
«Ήμουν τόσο ερωτευμένη μαζί της» θα πει στο ντοκιμαντέρ η Μαίρη Αν. «Η Κίτι πάλευε μέσα της που ήταν γκέι, γιατί το είχαμε συζητήση αυτό και κάποιες φορές είχαμε διαφωνήσει. Αλλά το δούλευε με τον εαυτό της. Δυστυχώς, δεν είχε τον χρόνο να φτάσει εκεί που ήθελε».
Στο «The Witness» θα μιλήσει και ο αδερφός της Κίτι, ο Μπιλ Τζενοβέζε, λέγοντας πόσο γλυκιά κοπέλα ήταν. «Μετά τη δολοφονία της, οι γονείς μου ήταν καταρρακωμένοι με αποτέλεσμα να αποφασίσουν να μην πάνε στη δίκη του Γουίνστον Μόσελεϊ».
Μόνο μετά τον θάνατο της μητέρας τους το 1992, ο Μπιλ αποφάσισε να μάθει περισσότερα πράγματα για τη ζωή της αδερφής του – και κάπως έτσι έμαθε για την Μαίρη Αν. «Θα ήταν ανακουφισμένοι αν γνώριζαν ότι η Κίτι δεν ήταν μόνη της τόσο στη ζωή όσο και εκείνη την τραγική βραδιά. Εύχομαι να το ήξεραν μόνο».
Πηγή: www.in.gr