Η Λευκάδα δεν είναι μόνο γνωστή για τις μαγευτικές παραλίες της και το γαλαζοπράσινο Ιόνιο, αλλά και για τις αυθεντικές γεύσεις που κρύβονται στα τοπικά της προϊόντα. Από μοναδικά τυριά και παραδοσιακά γλυκά, μέχρι αρωματικά λικέρ και εκλεκτό ελαιόλαδο, το νησί προσφέρει έναν μικρό γαστρονομικό θησαυρό που αξίζει να ανακαλύψεις. Είτε είσαι ταξιδιώτης που θέλει να πάρει μαζί του ένα «κομμάτι» της Λευκάδας, είτε λάτρης της ελληνικής κουζίνας που ψάχνει αυθεντικές πρώτες ύλες, τα παραδοσιακά προϊόντα της Λευκάδας θα σε ενθουσιάσουν. Σε αυτό το άρθρο, θα γνωρίσουμε τα πιο χαρακτηριστικά και αγαπημένα τοπικά προϊόντα του νησιού – ό,τι πρέπει να δοκιμάσεις ή να πάρεις μαζί σου φεύγοντας με τις περίφημες φακές Εγκλουβής και το εξαιρετικό σαλάμι Λευκάδας να ξεχωρίζουν και να είναι αυτά που έχουν κάνει το νησί γνωστό (και) γαστρονομικά.
Η Λευκάδα έχει μια πλούσια παράδοση σε τοπικά προϊόντα που ξεχωρίζουν για τη γεύση και την ποιότητά τους. Ακολουθεί μια λίστα με τα πιο χαρακτηριστικά.
Τα Κορυφαία παραδοσιακά προϊόντα της Λευκάδας
Σαλάμι & Λουκάνικα Λευκάδας
Η Λευκάδα φημίζεται για τα εκλεκτά προϊόντα της με πρώτο και καλύτερο φυσικά το περίφημο ομώνυμο σαλάμι. Το Σαλάμι Λευκάδας και να μην έχετε πάει στη Λευκάδα, το γνωρίζετε και κατά πάσα πιθανότητα το έχετε φάει. Στη Λευκάδα όμως, που είναι η προέλευσή του, εκεί, θα βρείτε το καλύτερο και αυθεντικό Σαλάμι Λευκάδας αυτό του «Ντελημάρη»! Μη παραλείψετε να δοκιμάσετε και φεύγοντας να περάσετε από την 8ης Μεραρχίας στην πόλη της Λευάδας να προμηθευτείτε για το σπίτι!
Από το 1964 δραστηριοποιείται στον χώρο και στο νησί αυτή η οικογενειακή επιχείρηση, παρασκευάζοντας εκλεκτό σαλάμι Λευκάδας, με τον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής στις σύγχρονες εγκαταστάσεις τους, αλλά όχι μόνο.
Τα Αλλαντικά Ντελημάρης αποτελούν έναν από τους πιο εμβληματικούς γαστρονομικούς θησαυρούς της Λευκάδας, με ιστορία που ξεκινά το 1964. Η οικογένεια Κατωπόδη-Ντελημάρη ξεκίνησε τότε την παρασκευή παραδοσιακών αλλαντικών, διαθέτοντάς τα αρχικά αποκλειστικά στην τοπική αγορά του νησιού. Με την πάροδο του χρόνου, η ποιότητα των προϊόντων και ο παραδοσιακός τρόπος παραγωγής αναγνωρίστηκαν ευρύτερα, οδηγώντας στη δημιουργία μιας κάθετης μονάδας επεξεργασίας και παραγωγής αλλαντικών, ώστε να έχουν όλοι την ευκαιρία να γευτούν σαλάμι και λουκάνικα υψηλής ποιότητας και εκλεκτής γεύσης .
Το σαλάμι Λευκάδος Ντελημάρης παρασκευάζεται από εκλεκτό χοιρινό κρέας, προερχόμενο από τη Λευκάδα και την ευρύτερη περιοχή της Άρτας. Η συνταγή του βασίζεται σε παραδοσιακή βενετσιάνικη μέθοδο του 18ου αιώνα, που διατηρείται αναλλοίωτη μέχρι σήμερα . Η διαδικασία παραγωγής περιλαμβάνει χειροποίητο καθαρισμό του κρέατος, εξασφαλίζοντας το σωστό ποσοστό λίπους και την επιθυμητή τρυφερότητα.
Το κατάστημα της επιχείρησης βρίσκεται στο κέντρο της Λευκάδας, στην οδό 8ης Μεραρχίας 2. Η μονάδα παραγωγής εδρεύει στις Φύσσες Λευκάδας. (8ης Μεραρχίας, Λευκάδα, Τ. 2645023431, http://www.delimari.gr)
Φακές Εγκλουβής
Προϊόν ΠΟΠ, οι φακές από το ορεινό χωριό Εγκλουβή είναι ξακουστές σε όλη την Ελλάδα. Μικρές, νόστιμες και πολύ θρεπτικές, καλλιεργούνται με παραδοσιακές μεθόδους χωρίς φυτοφάρμακα. Χρησιμοποιούνται σε σαλάτες, σούπες ή ακόμη και σαν γκουρμέ γαρνιτούρα. Οι φακές Εγκλουβής είναι ένα από τα πιο εμβληματικά προϊόντα της Λευκάδας, γνωστές σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο.
Καλλιεργούνται στο οροπέδιο του χωριού Εγκλουβή, σε υψόμετρο άνω των 900 μέτρων, σε πετρώδες και ασβεστολιθικό έδαφος. Αυτές οι μικρόσπερμες φακές έχουν ξεχωριστή γεύση, με βουτυρένια υφή και γεμάτο άρωμα, ενώ χρειάζονται ελάχιστο χρόνο μαγειρέματος. Η καλλιέργειά τους γίνεται με παραδοσιακές μεθόδους, χωρίς φυτοφάρμακα ή λιπάσματα, και συλλέγονται με το χέρι. Είναι πλούσιες σε πρωτεΐνη και φυτικές ίνες, καθιστώντας τις εξαιρετικά θρεπτικές. Οι φακές Εγκλουβής είναι ιδανικές για βραστή σαλάτα με ελαιόλαδο και κρεμμύδι ή για κλασική φακή σούπα. Μπορείς να τις αγοράσεις από το ίδιο το χωριό, κατευθείαν από τους παραγωγούς, ειδικά τον Δεκαπενταύγουστο στο παραδοσιακό “Φεστιβάλ Φακής”.
Λευκαδίτικη Φέτα
Η φέτα της Λευκάδας παρασκευάζεται από ντόπιο πρόβειο και γίδινο γάλα, με αυστηρές παραδοσιακές μεθόδους. Ξεχωρίζει για τη γεμάτη, αλμυρή της γεύση και την απαλή υφή της. Ιδανική για χωριάτικη σαλάτα ή με λίγο ελαιόλαδο και ρίγανη. Η φέτα της Λευκάδας δεν είναι απλώς ένα καθημερινό τυρί, αλλά ένας γευστικός πρεσβευτής της ντόπιας γαστρονομικής ταυτότητας. Παράγεται από υψηλής ποιότητας πρόβειο και γίδινο γάλα από κοπάδια που βόσκουν ελεύθερα στις ορεινές περιοχές του νησιού. Η διαδικασία παραγωγής της διατηρεί αυστηρά τις παραδοσιακές μεθόδους, με φυσική ωρίμανση σε ξύλινα βαρέλια ή μεταλλικά δοχεία. Η γεύση της είναι γεμάτη, αλμυρή αλλά ισορροπημένη, με δροσερές γαλακτικές νότες και ευχάριστα ξινή επίγευση. Ταιριάζει ιδανικά σε χωριάτικη σαλάτα, πίτες, ή απλά με ελαιόλαδο και ρίγανη πάνω σε ζεστό ψωμί. Αν επισκεφθείς το νησί, αξίζει να δοκιμάσεις φέτα κατευθείαν από ντόπιους παραγωγούς – η διαφορά στη φρεσκάδα και στη γεύση είναι εντυπωσιακή.
Λαδοτύρι
Σκληρό, πικάντικο τυρί που παλαιώνεται μέσα σε ελαιόλαδο, αποκτώντας έντονο άρωμα και μοναδική γεύση. Τέλειο για μεζέ με κρασί ή τσίπουρο, ή ακόμη και ψητό στη σχάρα. Το λαδοτύρι είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα και παραδοσιακά τυριά της Λευκάδας. Πρόκειται για ένα σκληρό, πικάντικο τυρί, που μετά την ωρίμανσή του τοποθετείται σε ελαιόλαδο, διαδικασία που όχι μόνο το διατηρεί για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά και του χαρίζει έντονο, γεμάτο άρωμα.
Η γεύση του είναι δυνατή, με πλούσιες νότες από καρύδι και ελαφρά αλμύρα, καθιστώντας το εξαιρετικό μεζέ για ούζο, κρασί ή ρακί. Σερβίρεται σκέτο ή ελαφρώς ψημένο – σε αυτή τη μορφή αποκτά τραγανή εξωτερική υφή και πλούσιο λιωμένο εσωτερικό. Το λαδοτύρι της Λευκάδας έχει τις ρίζες του σε εποχές που η ψύξη δεν ήταν διαθέσιμη, και έτσι το λάδι λειτουργούσε ως φυσικό συντηρητικό — μια έξυπνη και γευστική λύση που άντεξε στον χρόνο.
Μαντολάτο Λευκάδας
Γλυκό με ιταλική καταγωγή που ρίζωσε βαθιά στην τοπική κουζίνα. Έχει ελαφρώς μαλακή υφή και αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή παραδοσιακά κεράσματα του νησιού. Το μαντολάτο είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό γλυκό της Λευκάδας, με καταγωγή που φτάνει πίσω στην Ενετοκρατία, όταν η ζαχαροπλαστική επηρεάστηκε από ιταλικές τεχνικές. Πρόκειται για ένα είδος μαλακού “nougat”, που παρασκευάζεται από ασπράδι αυγού, μέλι ή ζάχαρη, και ψημένα αμύγδαλα.
Στην παραδοσιακή του μορφή, το μαντολάτο κόβεται σε λεπτές φέτες και τυλίγεται σε χαρτί ή παραφίνη για να διατηρηθεί. Έχει ελαφρώς μαλακή, αφράτη υφή και έναν ευχάριστα γλυκό χαρακτήρα, χωρίς να «βαραίνει». Συχνά προσφερόταν ως γλυκό φιλοξενίας σε γιορτές και επισκέψεις, ενώ σήμερα αποτελεί αγαπημένο τοπικό «σουβενίρ». Στη Λευκάδα θα το βρεις σε ποικιλίες με διαφορετικά είδη ξηρών καρπών ή αρωματικά – μια λιχουδιά που σίγουρα αξίζει να δοκιμάσεις.
Παστέλι με μέλι και σουσάμι
Το παστέλι της Λευκάδας είναι τραγανό, με φυσικά υλικά και πλούσιο άρωμα. Μικρό σε μέγεθος, ιδανικό για σνακ αλλά και για δώρο. Αν υπάρχει ένα σνακ που να συμπυκνώνει την απλότητα και τη νοστιμιά της ελληνικής παραδοσιακής διατροφής, αυτό είναι το παστέλι. Το λευκαδίτικο παστέλι φτιάχνεται με αγνό θυμαρίσιο μέλι και καβουρδισμένο σουσάμι, μερικές φορές εμπλουτισμένο με αμύγδαλα ή φλούδα πορτοκαλιού για επιπλέον άρωμα.
Η γεύση του είναι φυσικά γλυκιά και θρεπτική, χωρίς πρόσθετα, και αποτελεί μια εξαιρετική πηγή ενέργειας. Στη Λευκάδα, το παστέλι παραδοσιακά προσφερόταν σε γιορτές και πανηγύρια μέσα σε μικρά σακουλάκια — σήμερα, παραμένει ένα πολύ δημοφιλές κεραστικό σε τοπικά μαγαζιά. Ιδανικό για όσους αγαπούν τα φυσικά γλυκά και τα ελληνικά superfoods!
Λικέρ Ροζολί
Ένα παραδοσιακό λικέρ με καταγωγή από τη βενετσιάνικη εποχή. Περιέχει κανέλα, γαρίφαλο, φλούδες πορτοκαλιού και άλλα αρωματικά, και έχει ένα χαρακτηριστικό πορτοκαλί-ροζ χρώμα. Συνήθως σερβίρεται ως απεριτίφ ή χωνευτικό. Το Ροζολί είναι ένα ξεχωριστό, αρωματικό λικέρ που θεωρείται το «ντελικάτο κόσμημα» της παραδοσιακής λευκαδίτικης ποτοποιίας.
Η ονομασία του προέρχεται από το ιταλικό “rosolio”, που σημαίνει “ροδόνερο”, αν και στη Λευκάδα το λικέρ έχει αποκτήσει μοναδική τοπική ταυτότητα. Παρασκευάζεται από αλκοόλη ή τσίπουρο, στην οποία εκχυλίζονται για αρκετές ημέρες κανέλα, γαρίφαλο και φλούδες πορτοκαλιού, ενώ πολλές συνταγές προσθέτουν και ροδόνερο για έξτρα αρωματική φινέτσα. Η γεύση του είναι γλυκιά, βελούδινη και πλούσια, με μια ευχάριστα πικάντικη επίγευση.
Το Ροζολί προσφερόταν παραδοσιακά ως ποτό φιλοξενίας σε σπίτια και καφενεία, ειδικά σε γιορτές και επισκέψεις. Σήμερα, παραμένει σύμβολο της παραδοσιακής λευκαδίτικης φιλοξενίας και αποτελεί υπέροχο δώρο ή αναμνηστικό από το νησί. Πίνεται δροσερό, σε μικρό ποτήρι, είτε μόνο του είτε συνοδεία γλυκισμάτων όπως παστέλι ή μαντολάτο. Ορισμένοι bartenders το χρησιμοποιούν και σε σύγχρονα κοκτέιλ, δίνοντάς τους ένα ντελικάτο άρωμα Ανατολής και Ιονίου.
Μπορείς να το βρεις σε παραδοσιακά ποτοποιεία και καταστήματα του νησιού, ενώ μερικοί ντόπιοι συνεχίζουν να το παρασκευάζουν στο σπίτι, ακολουθώντας συνταγές που περνάνε από γενιά σε γενιά.
Ελαιόλαδο
Παράγεται από μικρούς ελαιώνες του νησιού, με ήπια γεύση και φρουτώδες άρωμα. Είναι βασικό στοιχείο της τοπικής διατροφής και χρησιμοποιείται σχεδόν σε κάθε πιάτο, από σαλάτες μέχρι παραδοσιακές συνταγές.
Κρασί
Κρασί από την σπάνια ποικιλία σταφυλιών Βερτζαμί. Η αμπελοκαλλιέργεια στη Λευκάδα έχει βαθιές ρίζες, με ποικιλίες που καλλιεργούνται εδώ και αιώνες στα ηλιόλουστα αμπέλια του νησιού. Ανάμεσα στις πιο χαρακτηριστικές ποικιλίες είναι η “Βερντέα”, ένα παλαιωμένο λευκό κρασί με χρυσαφένιο χρώμα και γεμάτη γεύση, καθώς και το “Βαρδέα”, λιγότερο γνωστό αλλά εξίσου ξεχωριστό. Η Λευκάδα παράγει επίσης κόκκινα κρασιά από την ποικιλία “Βερτζαμί”, με πλούσιο σώμα, έντονα αρώματα κόκκινων φρούτων και γήινες νότες. Οι μικροί οικογενειακοί αμπελώνες παράγουν κρασιά με ιδιαίτερο χαρακτήρα, ιδανικά για συνοδεία τοπικών εδεσμάτων. Αν είσαι λάτρης του κρασιού, αξίζει να επισκεφθείς ένα από τα παραδοσιακά οινοποιεία του νησιού για δοκιμή και ξενάγηση.
Πηγή: www.travelstyle.gr