Οι μεγάλες, κρύες νύχτες της Σουηδίας μπορεί να σας κάνουν σκεπτικούς ως προς το ενδεχόμενο ενός ταξιδιού στη χώρα τον χειμώνα, εκτός αν από τις διακοπές σας αναζητάτε την πιο άπιαστη πολυτέλεια του 21ου αιώνα: έναν καλό ύπνο.
Η συγγραφέας Lizzie Enfield περιγράφει στο BBC: Το πλοίο διασχίζει τα παγωμένα νερά της Βαλτικής καθώς πλέει γύρω από το ανατολικό σουηδικό αρχιπέλαγος. Τοπωνύμια όπως Skarpö, Hjälmö και Gällnö είναι ζωγραφισμένα σε κόκκινα σπιτάκια που «ντύνουν» τις προβλήτες. Το επίθημα «Ö» στα σουηδικά σημαίνει νησί, μια εικονογραφημένη αναπαράσταση μιας χερσαίας μάζας που περιβάλλεται από θάλασσα με δυο μικροσκοπικούς ανθρώπους που ετοιμάζονται να ελλιμενιστούν.
Μόνο εγώ αποβιβάζομαι στο Svartsö, ένα από τα λίγα νησιά του αρχιπελάγους όπου τα καταλύματα παραμένουν ανοιχτά τον χειμώνα. Προχωρώ σε μια χιονισμένη διαδρομή προς το Skärgårdshotell όπου με υποδέχονται σε έναν σπιτάκι στην άκρη ενός δάσους με θέα στη σκοτεινή έκταση της λίμνης Svartsöfladen. Νιώθεις πως δεν υπάρχει τίποτα πιο μακρινό από αυτό.
Το δωμάτιό μου είναι φτιαγμένο με τη σουηδική απλότητα, στο πιο μίνιμαλ: ένα κρεβάτι, μια καρέκλα και ένα κομοδίνο. Ούτε τηλεόραση, ούτε πολλά άλλα που να με αποσπούν από την παρθένα ηρεμία του περιβάλλοντός μου. Αυτό είναι εξίσου καλό με το γεγονός ότι είμαι εδώ, κυρίως, για να κοιμηθώ.
Σε μια εποχή αδυσώπητης ταχύτητας και στρες, ο ύπνος έχει γίνει η απόλυτη πολυτέλεια και γέννησε μια νέα ταξιδιωτική τάση: τον υπνοτουρισμό, όπου οι ταξιδιώτες που στερούνται ύπνου επιλέγουν το ξενοδοχείο τους με βάση το μενού μαξιλαριών του ή κάνουν κράτηση σε -«μακριά από όλα»- καταφύγια ύπνου με εξατομικευμένες δραστηριότητες που προκαλούν ύπνο.
Αλλά η Σουηδία έχει μια διαφορετική, πιο φυσική προσέγγιση του υπνοτουρισμού. Αντλεί το σύνθημά της από το τοπίο και έναν πιο παραδοσιακό τρόπο ζωής. Συχνά συνυφασμένη με πολυσύχναστες, συνδεδεμένες πόλεις όπως η Στοκχόλμη και το Γκέτεμπεργκ, τον χειμώνα αγκαλιάζει τη… νυσταγμένη πλευρά της και προσκαλεί τους επισκέπτες να κάνουν το ίδιο.
Το να περνάς χρόνο στη φύση συνδέεται με καλύτερη ψυχική υγεία και καλύτερο ύπνο (Φωτογραφία: Getty Images)
«Η αφθονία της προσβάσιμης φύσης και οι μεγάλες περιοχές ειρηνικής ερημιάς, σε συνδυασμό με τις σκοτεινές νύχτες, τις δροσερές θερμοκρασίες και την πολιτισμική έμφαση στη χαλάρωση, καθιστούν τη Σουηδία ιδανική τοποθεσία για υπνοτουρισμό», εξηγεί ο Christian Benedict, ερευνητής ύπνου στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα. «Μελέτες έχουν δείξει ότι η τεχνολογία και ο τρόπος με τον οποίο προσκρούει στη ζωή μας έχει σημαντική επίδραση στον ύπνο μας και το να περνάμε περισσότερο χρόνο στη φύση συνδέεται με καλύτερη ψυχική υγεία και λιγότερες άγρυπνες νύχτες».
Όταν αποφάσισα να το δοκιμάσω μόνη μου, επέλεξα το αρχιπέλαγος της Στοκχόλμης, έναν παράδεισο για τους λάτρεις της φύσης με περισσότερα από 30.000 νησιά, πολλά από αυτά ακατοίκητα. Το Svartsö είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά, αλλά έχει μόνο 65 κατοίκους όλο τον χρόνο. Μια δίωρη διαδρομή με το φέρι από τη Στοκχόλμη, το καλοκαίρι είναι μια δημοφιλής απόδραση, που δελεάζει τους δραπέτες του σαββατοκύριακου και τους παραθεριστές με εξοχικά σπίτια, πολλά εστιατόρια και άφθονη φύση στην οποία μπορείτε να περπατήσετε, να κολυμπήσετε, να κάνετε ποδήλατο και καγιάκ.
Τους χειμερινούς μήνες, το Skärgårdshotell είναι το μόνο ανοιχτό κατάλυμα και τα άνετα δασικά σπιτάκια του, που βρίσκονται μακριά από το κεντρικό κτήριο, στη δική τους ήσυχη, δασώδη περιοχή, προσφέρουν την ειρήνη και τη γαλήνη που αναζητώ, ενώ δεν με αφήνουν εντελώς μόνη στην ερημιά.
Είμαι κάτοικος πόλης, με ανήσυχο μυαλό. Συχνά ξυπνάω πολλές φορές μέσα στη νύχτα και σηκώνομαι νωρίς νιώθοντας την ανάγκη να ασχοληθώ με τον μακρύ κατάλογο των πραγμάτων που με έχουν κρατήσει ξύπνια. Εδώ, στο νησί, τον χειμώνα, δεν έχω πολλά να κάνω εκτός από πεζοπορία, ανάγνωση και παρατήρηση των ρυθμών της ημέρας με τρόπο που δεν έχω όταν περιτριγυρίζομαι από τα έντονα φώτα μιας πόλης.
Svartsö σημαίνει «το μαύρο νησί», που πηγάζει από τους σκούρους γρανιτένιο βράχους του, αν και τον χειμώνα το όνομά του θα μπορούσε να απορρέει από τον σκοτεινό ουρανό του, που είναι εντελώς απαλλαγμένος από τη λάμψη της πόλης. Το σκοτάδι, που θεωρείται από καιρό ως μεταφορά του φόβου και της κατάθλιψης, αγκαλιάζεται σε αυτές τις σκανδιναβικές περιοχές. Πιο βόρεια στον Αρκτικό Κύκλο, όπου η πολική νύχτα σκεπάζει επί μήνες τη γη με σκοτάδι, οι κάτοικοι δεν παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους – φορούν προβολείς και εξερευνούν χιονισμένα μονοπάτια.
Οι ώρες σκοταδιού και οι χαμηλές θερμοκρασίες κάνουν τη Σουηδία έναν εξαιρετικό χειμερινό προορισμό για υπνοτουρισμό (Φωτογραφία: Getty Images)
Έτσι, κάνω κι εγώ το ίδιο. Ξεκινώντας το σούρουπο, περνώ από χωράφια με πρόβατα, γουρούνια και κατσίκια. Κατευθύνομαι κατά μήκος της άκρης του δάσους και περιπλανιέμαι στην ακρογιαλιά, παρακολουθώντας τον ήλιο να πέφτει στο νερό και ακούγοντας το θορυβώδες τρύπημα ενός δρυοκολάπτη να σταματά σαν να έχει πατηθεί κάποιος διακόπτης. Το γύρω δάσος γαληνεύει καθώς η Γη ετοιμάζεται για τον δικό της καλό βραδινό ύπνο κάτω από μια βαριά κουβέρτα χιονιού.
Βρίσκω τη σάουνα του ξενοδοχείου διακριτικά κρυμμένη ανάμεσα στα δέντρα και τελειώνω τη μέρα μου με κλασικό σκανδιναβικό στιλ, ιδρώνοντας όλες τις ανησυχίες που μπορεί να με κρατήσουν ξύπνια. Ακολουθεί μια βουτιά στη θάλασσα.
«Μετά από το δείπνο, οι άνθρωποι βολεύονταν γύρω από τη φωτιά και άφηναν το τρεμόπαιγμα των φλογών να απαλύνει όλα τα άγχη της δουλειάς της μέρας»
Μετά από ένα απλό δείπνο με stångkorv (σουηδικό λουκάνικο και λάχανο), κάθομαι δίπλα στη φωτιά και μιλάω με μια ομάδα καγιάκ. Έχουν φτάσει κάνοντας κουπί από τη Στοκχόλμη. «Παραδοσιακά, τους πιο σκοτεινούς μήνες η φωτιά ήταν σημαντική για τη ζεστασιά και το φως, αλλά και ως μέρος της βραδινής τελετουργίας», μου λέει μια γυναίκα που ονομάζεται Μαρί. «Μετά από το δείπνο, οι άνθρωποι βολεύονταν γύρω από τη φωτιά και άφηναν το τρεμόπαιγμα των φλογών να απαλύνει όλα τα άγχη της δουλειάς της μέρας».
Αυτό λειτουργεί και για μένα. Το βρίσκω τόσο… νυστακτικό, που μέχρι τις 20:00 είμαι έτοιμη να αποσυρθώ στο μίνι σπιτάκι που έχω νοικιάσει, όπου χώνομαι κάτω από ένα πάπλωμα και μια άνετη μάλλινη κουβέρτα και κοιμάμαι επί 10 ήσυχες ώρες, ξυπνώντας ανανεωμένη για να δω εκεί έξω μια φέτα φεγγαριού πάνω απ’ τα δέντρα.
Είναι εύκολο να σκεφτούμε τη στέρηση ύπνου ως ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα του 21ου αιώνα, αλλά ο σουηδικός θρύλος του Mara δείχνει ότι είναι τόσο παλιό όσο το δάσος. Από το Mara, ένα παράξενο μυθικό ον που λέγεται ότι βασάνιζε τους ανθρώπους στον ύπνο τους, προκαλώντας φόβο και ένα άκρως αγχωτικό σφίξιμο στο στήθος, βγήκε η λέξη nightmare [σ.σ. εφιάλτης]. Αλλά στη σύγχρονη εποχή, τα «τέρατα» της τεχνολογίας έχουν αντικαταστήσει τα μυθικά πλάσματα – ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αγωνίζονται να κοιμηθούν.
Ο ύπνος έχει γίνει μια άπιαστη πολυτέλεια του 21ου αιώνα – και αρκετοί ταξιδιώτες του δίνουν πια προτεραιότητα (Σύστημα: Getty Images)
«Η κοινωνία της Σουηδίας είναι μια από τις πιο ψηφιοποιημένες της Ευρώπης. Υιοθέτησε από νωρίς την ψηφιοποίηση», εξηγεί η Thérèse Cedercreutz, επικεφαλής της εμπορικής διεύθυνσης του σουηδικού ομίλου Scandic Hotels. «Το ενδιαφέρον μας για τον ύπνο, και ειδικά για η έλλειψή του, περιστρέφεται γύρω από αυτό [σ.σ. ογκώδης χρήση της τεχνολογίας] και γύρω από την αυξημένη συνειδητοποίηση των επιπτώσεών της στην υγεία μας, την οποία έχουμε βάλει στόχο να αντιμετωπίσουμε με μια σειρά μέτρων. Διαθέτουμε δωμάτια συσκότισης που προκαλούν ύπνο, ή με ειδικό ακουστικό υλικό, και χώρους ευεξίας όπου απαγορεύονται τα κινητά τηλέφωνα Εάν οι πελάτες μας δεν κοιμούνται, τότε η επιχείρησή μας, καθώς και η υγεία των ίδιων, υποφέρουν».
Η σάουνα είναι μια απαραίτητη και κλασική χειμερινή εμπειρία στη Σουηδία (Φωτογραφία: Getty Images)
Στη Σουηδία, είναι η εμπειρία του να βρίσκεσαι στη φύση αυτό που αποτελεί το θεμέλιο του υπνοτουρισμού. «Το μότο της φύσης είναι να διατηρείς τα πράγματα απλά», λέει η Jennie Walker, ιδρύτρια της Walkers Naturer, μιας επιχείρησης για περιηγήσεις στη σουηδική φύση. «Τον χειμώνα, στους άγονους βράχους που χαρακτηρίζουν το αρχιπέλαγος του Γκέτεμποργκ, υπάρχει λίγη βλάστηση και οι σημύδες και τα πεύκα παλεύουν τους ισχυρούς δυτικούς ανέμους. Σουλατσάροντας πάνω από τα λιβάδια μια μέρα του χειμώνα, μπορεί ν’ απαντήσετε μια φώκια που κάνει ηλιοθεραπεία στην προκυμαία – το όλο σκηνικό σε προετοιμάζει τέλεια για μια καλή ξεκούραση».
Κι ενώ τα παραδοσιακά καταφύγια ύπνου επικεντρώνονται στη χαλάρωση πριν από τον ύπνο, στη Σουηδία η εστίαση ξεκινά από την αυγή, δίνοντάς σας τη δυνατότητα να ακολουθήσετε δραστηριότητες που προκαλούν ύπνο, όπως πεζοπορία, καγιάκ και κολύμβηση εντός του δάσους.
Έτσι, μετά από έναν νυχτερινό ύπνο-«μαμούθ», τροφοδοτώ το σώμα μου με ένα πρωινό με μούσλι, γιαούρτι, μαρμελάδα μούρο και ψωμάκια κανέλας για να κάνω πεζοπορία στον τομέα του Svartsö του «Μονοπατιού του Αρχιπελάγους της Στοκχόλμης». Πρόκειται για ένα μοναδικό μονοπάτι 270 χιλιομέτρων που διατρέχει 20 νησιά, από το Arholma στον βορρά μέχρι το Landsort στον νότο.
Στο Svartsö, ένα μονοπάτι μήκους 18 χιλιομέτρων με οδηγεί γύρω από το νησί, περνώντας μια μεγάλη λίμνη γλυκού νερού και μέσα από ένα πυκνό πευκοδάσος με πάλλευκο από χιόνι έδαφος, όπου εντοπίζω τον περίεργο κόκκινο σκίουρο, ακολουθώ ίχνη ελαφιών και πατάω πάνω στον κορμό ενός δέντρου που έχει κοπεί απ’ το ροκάνισμα ενός κάστορα. Ολόκληρη η μέρα είναι μια εκτεταμένη εξωπραγματική εμπειρία. Και μέχρι να επιστρέψω στο λιλιπούτειο σπιτάκι που με περιμένει, δεν χρειάζεται να ανησυχώ. Το μόνο που μπορεί να περάσει από το μυαλό μου είναι η ώρα του δείπνου: Θα κάτσω δίπλα στη φωτιά και θα κοιμηθώ καλά, «sov gott», όπως λένε στη χώρα του ύπνου…
Πηγή: www.in.gr