Η κλιματική κρίση είναι εδώ. Και τα καλοκαίρια μας το θυμίζουν όλο και περισσότερο στην Ευρώπη, την ήπειρο που θερμαίνεται πιο πολύ από κάθε άλλο σημείο της Γης. Στην Ελβετία, υπάρχει η δυνατότητα για εναλλακτικές διακοπές –μια ολιγοήμερη πεζοπορία στον Άλετσχ, τον μεγαλύτερο παγετώνα των Άλπεων.
Οι διακοπές αυτές υπόσχονται μεγάλες συγκινήσεις: την άγρια φύση στα ορεινά της Ελβετίας, αλλά και μια ανάπαυλα από τους καύσωνες που διαρκούν όλο και περισσότερο.
Αλλά ταυτόχρονα, και μια συνειδητοποίηση ότι ο χρόνος για τον πλανήτη τελειώνει, καθώς χάνονται όλο και πιο γρήγορα ο πολύτιμος υπεραιωνόβιος πάγος. Και στην Ελβετία, ένας παγετώνας έσπασε και κατάπιε ένα ολόκληρο χωριό.
Τι θα μείνει όταν λιώσουν οι πάγοι
Στο Άλετσχ μπορεί να χάσει ακόμη και τέσσερα δισεκατομμύρια λίτρα νερού μέσα σε μια ζεστή μέρα.
Από τότε που ξεκίνησαν οι επίσημες καταγραφές το 1892, το πάχος του παγετώνα έχει μειωθεί σε διαφορετικά σημεία μεταξύ 200 και 400 μέτρων και έχει υποχωρήσει κατά περισσότερο από 3 χιλιόμετρα σε μήκος. Πρόσφατα, ο ρυθμός απώλειας πάγου έχει επιταχυνθεί και το περίγραμμά του συρρικνώνεται τώρα με ρυθμό άνω των 50 μέτρων ετησίως.
Σύμφωνα με το πιο απαισιόδοξο σενάριο, ο Άλετσχ, που αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο όλου του πάγου στην Ελβετία, θα μπορούσε να εξαφανιστεί εντελώς μέχρι το 2100. Τι θα μείνει εκεί: ένα έρημο και βραχώδες τοπίο και μερικές λίμνες στον πυθμένα της κοιλάδας.
Προς το παρόν, όμως, είναι ένα από το ομορφότερα τοπία του πλανήτη. Έχει μήκος περίπου 23 χιλιομέτρων, έκταση 79 τετραγωνικών χιλιομέτρων και με μέγιστο βάθος 800 μέτρων. Και η πεζοπορία εκεί είναι κάτι μοναδικό.
Δυσοίωνα σημάδια παντού
Ο Νίκολας Χέλεν, που έκανε αυτό το ταξίδι-διακοπές για λογαριασμό των Financial Times, παραδέχεται ότι αυτή η πεζοπορία δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «τουρισμός ευκαιρίας», καθώς, όπου και να γυρίσεις να κοιτάξεις υπάρχουν δυσοίωνα σημάδια ενός κόσμου που εξαφανίζεται.
Έφτασε με τον οδοντωτό σιδηρόδρομο στον σταθμό Γιούνγκφραουόχ, στα 3.454 μέτρα. Στο ψηλότερο υψόμετρο στον κόσμο όπου υπάρχει σιδηροδρομικός σταθμός. Η γραμμή κινδυνεύει πια από το λιώσιμο των πάγων, που προκαλούν ρωγμές στον βράχο.
Τον σταθμό Γιούνγκφραουόχ επισκέπτονται περισσότεροι από ένα εκατομμύριο ημερήσιοι εκδρομείς ετησίως. Και άλλοι, που κάνουν λίγες ημέρες διακοπές εκεί. Οι λόγοι πολλοί: το χιόνι, ο πάγος, τα εστιατόρια, τα καταστήματα και ένα παλάτι από πάγο. Αλλά η ομάδα των πέντε αλπινιστών και του οδηγού τους δεν μένει εκεί. Φορά τον εξοπλισμό της, βάζει σακίδια στην πλάτη και ξεκινά για τον παγετώνα.
Για τις διήμερες διακοπές της περιπέτειας, της ομορφιάς, αλλά και της λύπης, γιατί αυτό το παρθένο περιβάλλον, Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, κινδυνεύει να χαθεί. Η θερμοκρασία είναι -2 βαθμοί Κελσίου. Και όμως η πεζοπορία κάτω από τον ήλιο κάνει τους αλπινιστές να ιδρώνουν. Προορισμός τους, το καταφύγιο «Κονκόρντια».
Για να φτάσουν εκεί πρέπει να ανεβούν 526 σκαλιά. Τα τελευταία 59 προστέθηκαν στα τέλη Ιουνίου για να συμβαδίσουν με την επιταχυνόμενη παρακμή του παγετώνα. Το καταφύγιο χτίστηκε το 1877 σε μια βραχώδη προεξοχή, ακριβώς πάνω από την επιφάνεια του παγετώνα. Τώρα ο πάγος έχει βυθιστεί τόσο πολύ που η καλύβα έχει μείνει ψηλή και στεγνή. Χωρίς τη σκάλα κανείς δεν θα μπορούσε να φτάσει εκεί.
Αλλά η επίτευξη του στόχου δεν απογοητεύει: η θέα στη βεράντα είναι μαγευτική: η επιφάνεια του παγετώνα είναι μια γεωμετρική απόλαυση. Ένα ψηφιδωτό περίπλοκων σχηματισμών αιώνιου νερού. Και πιο πέρα, άλλες βουνοκορφές.
Σκόνη από τη Σαχάρα στις Άλπεις
Ο φύλακας του καταφυγίου λέει ότι σκόνη από τη Σαχάρα έρχεται τακτικά εκεί, μειώνει την ικανότητα του πάγου να ανακλά το φως και έτσι αυτός χάνεται ακόμη πιο γρήγορα. Και κάθε χρόνο, η σκάλα μεγαλώνει…
Το ξύπνημα στον παγετώνα είναι πάντως υπέροχο, με τέλεια, καθαρή ατμόσφαιρα. Και η πορεία ξεκινά. Καθώς κατεβαίνουν οι πεζοπόροι, η επιφάνεια του παγετώνα είναι γεμάτη διαυγή ρυάκια ενώ σχηματίζονται θίνες από πάγο. Ώσπου ο πάγος τελειώνει και οι αλπινιστές κατευθύνονται προς Μόοσφλουχ, ένα σημείο με θέα στην κορυφή της κορυφογραμμής. Εκεί το βλέμμα γεμίζει από χρώμα και αρώματα: αλπικά τριαντάφυλλα και μυριόφυλλα, καλοκαιρινό αεράκι.
Αλλά και η εικόνα του δύστηνου μέλλοντος. Ο Νίκολας Χέλεν περιγράφει:
«Στο τέλος του παγετώνα μπορώ να δω την καταστροφή που εξαπολύεται όταν θρυμματίζεται και το μόνιμα παγωμένο έδαφος που ενώνει το γύρω τοπίο αρχίζει να λιώνει. Έχουν σημειωθεί κατολισθήσεις κοντά στον λαιμό του παγετώνα και έχουν σχηματιστεί βαθιά χάσματα».
Αλλά ελπίδα υπάρχει. Σύμφωνα με τον Ματίας Χους, επικεφαλής της επίσημης ελβετικής αρχής χαρτογράφησης παγετώνων, Glamos, το πάνω μισό του Άλετσχ, συμπεριλαμβανομένης της λεκάνης μπροστά από το καταφύγιο Κονκόρντια, θα μπορούσε ακόμα να σωθεί αν ο κόσμος επιτύχει μηδενικό καθαρό επίπεδο αύξησης της θερμοκρασίας έως το 2060. Αλλά έχει δει πάρα πολλούς μικρούς παγετώνες να εξαφανίζονται για να είναι αισιόδοξος.
«Είναι δύσκολο να περιγραφεί το συναίσθημα για έναν παγετωνολόγο να γίνεται μάρτυρας αυτού του τελευταίου σημείου, να το καταγράφει και να κλείνει τον φάκελο μετά από δεκαετίες παρατήρησης», είπε. «Από τη μία πλευρά, υπάρχει ένα αίσθημα γοητείας στο να είσαι άμεσος μάρτυρας. Από την άλλη πλευρά, είναι σαν να χάνεις έναν παλιό φίλο».
Πηγή: www.in.gr