Η Σιμόν ντε Μποβουάρ, το φεμινιστικό είδωλο της Γαλλίας που αποτέλεσε σύμβολο του κινήματος υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών τόσο με τους αγώνες που έδωσε όσο και με την κυκλοφορία του βίβλου «Το δεύτερο φύλο», είχε μια μικρότερη αδελφή, την Ελέν Ντε Μποβουάρ. Δεν ήταν διάσημη όπως η Σιμόν, αλλά ήταν εξίσου ρηξικέλευθη, τόσο ως φεμινίστρια όσο και ως ζωγράφος.
Η ιστορία, κατά τρόπο ιταμό και τραγικό, παραγκώνισε την σπουδαία Ελέν, παρά τις φεμινιστικές της μάχες και την καλλιτεχνική της μαεστρία: διετέλεσε πρόεδρος ενός ξενώνα για γυναίκες, υπέγραψε το «Μανιφέστο των 343 γυναικών» στο οποίο οι υπογράφοντες παραδέχτηκαν ότι είχαν κάνει παράνομη έκτρωση, ενώ ο Πικάσο όταν παρευρέθηκε στην πρώτη της έκθεση στο Παρίσι το 1935 επαίνεσε το έργο της ως «πρωτότυπο».
Είκοσι τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο της το 2001, μια νέα έκθεση ζωγραφικής με έργα της Ελέν στην γκαλερί Amar στο Λονδίνο, έρχεται να αποκαταστήσει την αδικία. «Η αποστολή μας είναι να αναζητούμε καλλιτέχνες που έχουν παραγκωνιστεί», λέει ο γκαλερίστας και έμπορος έργων τέχνης Amar Singh στην Amy Flemingο του Guardian.
«Μου πήρε τα μυαλά»
Μελετώντας έργα της δεκαετίας του ’30, ο Singh ανακάλυψε τα πρωτοποριακά φιλοτεχνήματα της Ελέν Ντε Μποβουάρ και εκστασιάστηκε. «Η Ντόρα Μάαρ, ο Ζαν Κοκτώ… και η Ελέν ήταν εκεί. Άρχισα να κοιτάζω τα έργα της και σκέφτηκα: ‘Ουάου, αυτά είναι πανέμορφα’». Τότε, άρχισε να αναρωτιέται αν η Σιμόν είχε σχέση με την Ελέν και ξαφνικά ξεδιπλώθηκε μια νέα ιστορία. «Μου πήρε τα μυαλά» σχολίασε χαρακτηριστικά μιλώντας στον Guardian.
Οι αδελφές δούλευαν μαζί, υπερασπίζονταν η μία την άλλη, προστάτευαν η μία την άλλη, ζήλευαν η μία την άλλη και τσακώνονταν μεταξύ τους, λέει ο Singh. Όταν ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, ο φιλόσοφος και συγγραφέας που ήταν ο μακροχρόνιος σύντροφος της Σιμόν, απέρριψε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, οι παπαράτσι τον κυνήγησαν. «Κρύφτηκε στο σπίτι της Ελέν» εξιστορεί ο γκαλερίστας.
Η έκθεση ονομάζεται «Η κατεστραμμένη γυναίκα», από τη συλλογή τριών ιστοριών της Σιμόν, η οποία, εκτός από τα πορτρέτα της Ελέν, ήταν η μοναδική καλλιτεχνική συνεργασία των δυο γυναικών.
Φωτογραφία: Wikimedia Commons
Η Ελέν ντε Μποβουάρ δημιούργησε μια σειρά από χαρακτικά που αντανακλούν τα συναισθήματα μιας από τις πρωταγωνίστριες, της οποίας ο σύζυγος παραδέχεται ότι έχει εξωσυζυγική σχέση. Τα έργα εκτέθηκαν στο Παρίσι εκείνη την εποχή, καθώς και δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Elle.
Η καλλιτέχνις, όπως διαβάζουμε στον Guardian, εμπνεύστηκε αυτή την ιστορία από την πληγωτική εμπειρία της μητέρας τους, ενώ παράλληλα αντανακλούσε τη θέση της Σιμόν σε σχέση με εκείνη του Σαρτρ.
«Η Ελέν ήταν μπροστά από την εποχή της», λέει στον Guardian η Claudine Monteil, στενή φίλη των αδελφών, η οποία έχει γράψει έξι βιβλία γι’ αυτές και θα ταξιδέψει στο Λονδίνο για να προωθήσει την έκθεση. «Έκανε πίνακες με θέμα τη φοιτητική επανάσταση του 1968 και συνέχισε με τα γυναικεία θέματα στη δεκαετία του ’70, καθώς και με την προστασία της φύσης και του περιβάλλοντος. Σε πολλούς πίνακές της υπάρχουν ζώα και γυναίκες, μερικές από τις οποίες είναι καταπιεσμένες. Έκανε επίσης πίνακες με μετανάστριες που έχασαν τα πάντα. Αυτά τα έκανε πριν από πενήντα χρόνια».
«Και τώρα παριστάνει ότι ήταν φεμινίστρια πριν από μένα!»
Το 1970, όταν ήταν 20 ετών, η Monteil και κάποιες άλλες γυναίκες «εγκατέλειψαν το φοιτητικό κίνημα και πρωτοστάτησαν στο κίνημα για την απελευθέρωση των γυναικών». Ο Σαρτρ, ο οποίος υποστήριζε τις νεαρές ακτιβίστριες, άκουσε για τη Monteil και τη σύστησε στη Σιμόν, η οποία εκείνη την εποχή ήταν μια από τις πιο διάσημες γυναίκες στον κόσμο. «Η Σιμόν είχε υποστηρίξει το κίνημα ανεξαρτησίας της Αλγερίας. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το διαμέρισμά της για δύο χρόνια και να κρυφτεί στο Παρίσι, επειδή δεχόταν καθημερινά απειλές θανάτου. Και το διαμέρισμα του Σαρτρ είχε βομβαρδιστεί».
Το 1975, η Σιμόν ζήτησε από τη Monteil να την εκπροσωπήσει στα εγκαίνια του πρώτου κέντρου φιλοξενίας γυναικών στο Στρασβούργο, του οποίου η Ελέν ήταν πρόεδρος. «Ήταν το κρυφό μου όνειρο», λέει η Monteil, «και ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά».
Η συνάντηση μεταξύ της Monteil και της Ελέν προκάλεσε ζήλια στη Σιμόν. «Και τώρα παριστάνει ότι ήταν φεμινίστρια πριν από μένα!», αναφώνησε η Σιμόν για την αδελφή της.
«Σωστά», απάντησε αφελώς η Monteil. «Είπε ότι ήταν φεμινίστρια πριν από σένα, επειδή οι άντρες προσπαθούσαν να την αποπλανήσουν και έβρισκαν δικαιολογίες όπως: ‘Θα θέλαμε πολύ να δούμε τους πίνακές σου’. Και μετά ερχόντουσαν στο ατελιέ της και προσπαθούσαν να την παρενοχλήσουν».
Η αντίδραση της Σιμόν, θυμάται η Μοντέιλ, «ήταν πολύ αστεία και γοητευτική, γιατί η σχέση τους αφορούσε πάντα τη Σιμόν» – την κατά δύο χρόνια μεγαλύτερη αδελφή.
«[Έπρεπε] να προστατεύει την Ελέν. Η μητέρα τους αντιμετώπιζε πάντα την Ελέν πιο σκληρά». Οι αδελφές προέρχονταν από μια παλιά αριστοκρατική οικογένεια: Ο πατέρας της Σιμόν την αντιμετώπιζε ως τον γιο που λαχταρούσε, σαν να την προετοίμαζε για να γίνει αρχηγός της οικογένειας.
Όταν η Σιμόν άρχισε να έχει έναν μικρό μισθό από τη διδασκαλία στις αρχές της δεκαετίας του ’20, ξόδεψε το μισό από αυτόν νοικιάζοντας ένα μικρό στούντιο για να ζωγραφίζει η Ελέν. Η πρώτη ατομική έκθεση της Ελέν στο Παρίσι το 1936 -πριν ακόμη κυκλοφορήσει κάποιο έργο της η Σιμόν- έγινε στην Galerie Jacques Bonjean, την οποία συνίδρυσε ο Christian Dior πριν ασχοληθεί με τη μόδα.
Εκεί έλαβε τα εγκωμιαστικά σχόλια του Πικάσο. Η Monteil θυμάται: «Η Ελέν μου είπε: ‘Αυτό είναι το καλύτερο κομπλιμέντο που θα μπορούσε να μου κάνει ο Πικάσο, γιατί είχε βαρεθεί τόσο πολύ τους ανθρώπους που προσπαθούσαν να τον μιμηθούν’.
*Με πληροφορίες από: Guardian
Πηγή: www.in.gr