Με αφορμή το ζήτημα των αυξημένων ασφαλίστρων υγείας, αλλά και των εξαγγελιών τις οποίες έκανε χθες (10.1.25), ο υπουργός ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, αξίζει να ρίξει μία ματιά στο χάρτη των ασφαλιστικών εταιρείες (δηλαδή στον πυλώνα της ιδιωτικής ασφάλισης) στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδας, η οποία εποπτεύει τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης, τo πρώτο εξάμηνο του 2024 δεν παρατηρήθηκαν αξιόλογες μεταβολές στη διάρθρωση της ελληνικής αγοράς ιδιωτικής ασφάλισης, με 34 ασφαλιστικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται σε αυτή.
Οι επιχειρήσεις αυτές κατηγοριοποιούνται βάσει της άδειας λειτουργίας και των ασφαλιστικών τους εργασιών ως εξής:
- 2 επιχειρήσεις ασφαλίσεων ζωής,
- 19 επιχειρήσεις ασφαλίσεων κατά ζημιών και
- 13 επιχειρήσεις που ασκούν ταυτόχρονα δραστηριότητες ασφαλίσεων ζωής και ασφαλίσεων κατά ζημιών (συμπεριλαμβάνονται επιχειρήσεις του κλάδου ζωής που, εκ των ασφαλίσεων κατά ζημιών, ασκούν αποκλειστικά αυτές των κλάδων Ατυχήματα και Ασθένειες).
Από τις ως άνω 34 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, 31 λειτουργούν και εποπτεύονται σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία “Φερεγγυότητα II” (Solvency II), που εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από 1.1.2016, ενώ 3 επιχειρήσεις εξαιρούνται, λόγω μεγέθους, από την εφαρμογή πλήθους απαιτήσεων που αφορούν και τους τρεις βασικούς πυλώνες της Φερεγγυότητας ΙΙ (Solvency II).
Εκ των 31 ασφαλιστικών επιχειρήσεων που υπόκεινται στις διατάξεις της Φερεγγυότητας II, οι 11 ανήκουν σε ασφαλιστικούς ομίλους με έδρα στο εξωτερικό και 5 ανήκουν σε ασφαλιστικούς ομίλους που υπόκεινται στην εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Επίσης, 6 ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες της ΕΕ με καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (European Insurance and Occupational Pensions Authority), το Δεκέμβριο του 2023 δραστηριότητα στην Ελλάδα, με καθεστώς είτε ελεύθερης εγκατάστασης (υποκατάστημα) είτε ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, ασκούσαν και 190 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ και εποπτεύονται, ως προς τη χρηματοοικονομική τους κατάσταση, από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές των χωρών καταγωγής τους.
Επισημαίνεται ότι οι επιχειρήσεις αυτές έχουν μεγάλο μερίδιο αγοράς στον τομέα ασφάλισης αστικής ευθύνης χερσαίων οχημάτων. Μάλιστα, το πρώτο εξάμηνο του 2024 αυξήθηκε το μερίδιό τους (σε πλήθος οχημάτων) και ανήλθε σε 22% από 21% το Δεκέμβριο του 2023. Τα οικονομικά μεγέθη που παρουσιάζονται παρακάτω αφορούν μόνο τις 31 επιχειρήσεις που υπόκεινται στην, κατά Φερεγγυότητα ΙΙ, χρηματοοικονομική εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Η εγχώρια ασφαλιστική αγορά χαρακτηρίζεται από σημαντική συγκέντρωση, ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που ασκούν εργασίες ασφαλίσεων ζωής και στις επιχειρήσεις που ασκούν ταυτοχρόνως ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών, καθώς οι 5 μεγαλύτερες εξ αυτών κατέχουν το 87% της σχετικής αγοράς, σε όρους τεχνικών προβλέψεων, ενώ οι 5 μεγαλύτερες ασφαλιστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, σε όρους ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων, κατέχουν μερίδιο που ανέρχεται σε 60% της σχετικής αγοράς.
Η παραγωγή ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων στις ασφαλίσεις ζωής το πρώτο εξάμηνο του 2024 ανήλθε σε 1,4 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 11% συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2023. Από το ανωτέρω ποσό, 0,6 δισ. ευρώ αφορά συμβόλαια που συνδέονται με επενδύσεις, ποσοστό 44% επί των συνολικών ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων δραστηριοτήτων ζωής, έναντι 42% το πρώτο εξάμηνο του 2023, καταγράφοντας σημαντική αύξηση (16% συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2023).
Παράλληλα, καταγράφηκε αύξηση των ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων των ασφαλίσεων με συμμετοχή στα κέρδη κατά 1% και αύξηση των λοιπών ασφαλίσεων ζωής κατά 6%.
Τα ασφάλιστρα των δραστηριοτήτων ασφαλίσεων κατά ζημιών ανήλθαν την ίδια περίοδο σε 1,3 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 6% συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2023. Από το ποσό αυτό, σημαντικό μερίδιο αποτελούν οι ασφαλίσεις αστικής ευθύνης χερσαίων οχημάτων (30%), οι ασφαλίσεις πυρός (21%) και οι ασφαλίσεις νοσοκομειακών εξόδων (17%), με μεταβολές ασφαλίστρων έναντι του πρώτου εξαμήνου του 2023 κατά +1%, +12% και +9% αντιστοίχως.
Το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι επισυμβάσες αποζημιώσεις, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι αντασφαλιστικές ανακτήσεις, ανήλθαν σε 1,1 δισ. ευρώ για τις ασφαλίσεις ζωής και σε 0,5 δισ. ευρώ για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 21% και κατά 9% αντίστοιχα . Στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, ο δείκτης ζημιών (loss ratio) της αγοράς το πρώτο εξάμηνο του 2024 ανήλθε στο 52% (έναντι 55% το 2023), ενώ ο δείκτης εξόδων (διαχείρισης και προμηθειών) ανήλθε στο 49% (έναντι 48% το 2023).
Το σύνολο του ενεργητικού των εποπτευόμενων από την Τράπεζα της Ελλάδος ασφαλιστικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε σε 20,6 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2024, οριακά αυξημένο κατά 1% σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2023. Από το σύνολο του ενεργητικού, 7,2 δισ. ευρώ (35%) ήταν τοποθετημένα σε κρατικά ομόλογα και 2,9 δισ. ευρώ (14%) σε εταιρικά ομόλογα. Όσον αφορά την πιστοληπτική διαβάθμιση αυτών, το 98% των κρατικών ομολόγων και αντίστοιχα το 86% των εταιρικών ομολόγων ήταν πιστοληπτικής διαβάθμισης BB- και πάνω. Επιπλέον, ποσό 5,1 δισ. ευρώ (25%) αφορούσε επενδύσεις για ασφαλίσεις των οποίων τον επενδυτικό κίνδυνο φέρουν οι ασφαλισμένοι.
Αντίστοιχα, τον Ιούνιο του 2024 οι συνολικές υποχρεώσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ανήλθαν σε 16,8 δισ. ευρώ (από 16,6 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2023), με το σύνολο των τεχνικών προβλέψεων να διαμορφώνονται σε 15,3 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο (από 15,2 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο του 2023), εκ των οποίων 11,8 δισ. ευρώ αφορούσαν ασφαλίσεις ζωής και 3,5 δισ. ευρώ ασφαλίσεις κατά ζημιών.
Από τις τεχνικές προβλέψεις ζωής, το 39% αφορά ασφαλίσεις ζωής που συνδέονται με επενδύσεις (έναντι 37% το Δεκέμβριο του 2023).
Τα ίδια κεφάλαια των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ανήλθαν σε 3,7 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2% σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2023. Η συνολική Κεφαλαιακή Απαίτηση Φερεγγυότητας (Solvency Capital Requirement – SCR)100 ανήλθε σε 2,1 δισ. ευρώ, με συνολικά επιλέξιμα ίδια κεφάλαια 3,7 δισ. ευρώ. Όσον αφορά την ποιότητα των επιλέξιμων κεφαλαίων της ασφαλιστικής αγοράς, αυτά ταξινομούνται στην υψηλότερη κατηγορία ποιότητας (Κατηγορία 1) σε ποσοστό 91%. Παράλληλα, όλες οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν δείκτη κάλυψης κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας (SCR ratio) σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα του 100% (βλ. Πίνακα V.3 και Διάγραμμα V.5). Η Ελάχιστη Κεφαλαιακή Απαίτηση (Minimum Capital Requirement – MCR)101 στο σύνολο της ασφαλιστικής αγοράς διαμορφώθηκε σε 0,7 δισ. ευρώ, με τα αντίστοιχα συνολικά επιλέξιμα ίδια κεφάλαια να ανέρχονται σε 3,4 δισ. ευρώ.
Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις παρουσίασαν μεταβολές στο ποσοστό κάλυψης του SCR κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, ωστόσο όλες παραμένουν φερέγγυες. Οι επιχειρήσεις που εμφανίζονται πάνω από την κόκκινη ευθεία παρουσιάζουν βελτίωση του ποσοστού κάλυψης του SCR κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2023 (42% του συνόλου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων), ενώ οι επιχειρήσεις που βρίσκονται κάτω εμφανίζουν χειροτέρευση.
Οι κίνδυνοι των ασφαλιστικών επιχειρήσεων
Οι κίνδυνοι που αναλαμβάνουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις συνδέονται με τις ασφαλιστικές τους εργασίες και με τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται μέσω του επενδυτικού τους χαρτοφυλακίου. Όπως προκύπτει από την ανάλυση της Κεφαλαιακής Απαίτησης Φερεγγυότητας, οι κίνδυνοι αυτοί για το 2023 δεν παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές. Οι κίνδυνοι των ασφαλιστικών εργασιών για τις επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν εργασίες ασφαλίσεων ζωής, ως εκ της φύσεως των προϊόντων που διαθέτουν, είναι περισσότερο μακροχρόνιοι και εμπεριέχουν συνήθως μεγαλύτερο επιτοκιακό κίνδυνο και εν γένει κίνδυνο αγοράς.
Στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι είναι κυρίως βραχυχρόνιοι, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται χρόνος μέχρι τον πλήρη διακανονισμό των απαιτήσεων ασφάλισης, και αφορούν κυρίως καταστροφικούς κινδύνους, όπως σεισμού ή πυρκαγιάς. Επιπλέον, τόσο για τις εργασίες ασφαλίσεων ζωής όσο και για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών, σημαντικοί θεωρούνται ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου, καθώς και ο λειτουργικός κίνδυνος, ο οποίος συνδέεται συνολικά με την, επιτυχή ή μη, επιχειρησιακή λειτουργία της ασφαλιστικής επιχείρησης.
Το 2023 ο κίνδυνος αγοράς, ο οποίος αφορά κυρίως τους κινδύνους μετοχών και πιστωτικών περιθωρίων, παρουσίασε αύξηση, ενώ ο ασφαλιστικός κίνδυνος παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος σε σύγκριση με το 2022. Σημειώνεται ότι η ανάλυση κινδύνων που παρουσιάζεται στα παρακάτω διαγράμματα αφορά την καθαρή Κεφαλαιακή Απαίτηση Φερεγγυότητας, ήτοι μετά την επίπτωση της αντασφάλισης,102 η οποία είναι σημαντική κυρίως για τους καταστροφικούς κινδύνους (κλάδοι πυρός-σεισμού).
Ανάλυση των κινδύνων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων
Από την ανάλυση των κινδύνων για το σύνολο της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, την τελευταία διετία παρατηρείται αύξηση δύο ποσοστιαίων μονάδων για τον κίνδυνο αγοράς, μείωση του κινδύνου ασφαλίσεων ζωής κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες, αύξηση του κινδύνου ασφαλίσεων κατά ζημιών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, ενώ ο κίνδυνος ασφαλίσεων ασθενείας παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος.
Την τριετία 2021 – 2023 παρατηρείται αύξηση του κινδύνου αγοράς, μικρή αύξηση του κινδύνου ασθενείας, καθώς και μικρή αύξηση στον κίνδυνο ασφαλίσεων κατά ζημιών. Ο λειτουργικός κίνδυνος παρουσιάζει μικρή διαφοροποίηση, σε αντίθεση με τον κίνδυνο ασφαλίσεων ζωής, που παρουσιάζει αισθητή μείωση. Όσον αφορά τον κίνδυνο αθέτησης αντισυμβαλλομένου, παρατηρήθηκε μικρή μείωση, όπως και στο όφελος διαφοροποίησης103 των σχετιζόμενων κινδύνων.
Ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών
Στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ο ασφαλιστικός, ο οποίος συνεισφέρει κατά 63,3% (από 61,8% το 2022 και 58,9% το 2021) στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους, ενώ αμέσως επόμενος σε μέγεθος είναι ο κίνδυνος αγοράς, ο οποίος συνεισφέρει στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους κατά 47,2% (από 44,9% το 2022 και 52,3% το 2021). Ο επόμενος κατά σειρά σημαντικότητας κίνδυνος είναι ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου, με συνεισφορά 7,3%, παρουσιάζοντας μείωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (13,3%), ενώ ο λειτουργικός κίνδυνος παραμένει αρκετά μικρός, περίπου στο 6,3%, από 6,1% το προηγούμενο έτος. Τέλος, τα οφέλη από τη διαφοροποίηση των κινδύνων συνεισφέρουν στη διαμόρφωση του προφίλ κινδύνου τους αφαιρετικά, καθώς μειώνουν τον κίνδυνο κατά 26,3%.
Ωστόσο, σημαντικές διαφοροποιήσεις διαπιστώνονται μεταξύ των επιμέρους ασφαλιστικών επιχειρήσεων κατά ζημιών. Συγκεκριμένα, παρατηρείται μεγάλη ανομοιογένεια στο προφίλ κινδύνου και ιδιαίτερα στον κίνδυνο αγοράς και στον κίνδυνο ασφαλίσεων κατά ζημιών, όπου τα ποσοστά συνεισφοράς των συγκεκριμένων κινδύνων στο προφίλ κινδύνου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων κυμαίνονται από 9,1% μέχρι και 79,8% και από 23,9% μέχρι και 76,9%, αντίστοιχα.
Ασφαλιστικές επιχειρήσεις ζωής Στις 2 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που ασκούν αποκλειστικά ασφαλίσεις ζωής, ο μεγαλύτερος κίνδυνος το 2023 είναι ο κίνδυνος αγοράς, με ποσοστό 90,5%, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2022 (86%), ενώ ο αμέσως επόμενος σε μέγεθος κίνδυνος είναι ο ασφαλιστικός, με 11,3%, από 14,6% κατά το προηγούμενο έτος.
Ο κίνδυνος αθέτησης αντισυμβαλλομένου μειώθηκε σε 2,4% από 4,4% το 2022, ενώ ο λειτουργικός κίνδυνος μειώθηκε σε 4,3% από 6,6% το προηγούμενο έτος. Ο κίνδυνος ασθενείας μειώθηκε σε 3,7% για το 2023 από 4,2% για το 2022. Τέλος, τα οφέλη από τη διαφοροποίηση των κινδύνων μειώθηκαν σημαντικά σε σχέση με το προηγούμενο έτος σε ποσοστό 12,2% για το 2023, έναντι 15,8% για το 2022. Αντίστοιχα, διαφοροποιήσεις διαπιστώνονται μεταξύ των επιμέρους ασφαλιστικών επιχειρήσεων ζωής.
Συγκριτικά, ανά είδος ασφαλιστικής επιχείρησης οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για το 2023 είναι ο κίνδυνος ασφαλίσεων κατά ζημιών και ο κίνδυνος αγοράς.
Ο κίνδυνος αγοράς των ασφαλιστικών επιχειρήσεων Ο κίνδυνος αγοράς αποτελεί το 53,3% του συνολικού κινδύνου των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και εμφανίζει μεγάλες διαφοροποιήσεις ανά είδος ασφαλιστικής επιχείρησης και ανά ειδική κατηγορία κινδύνου. Από την ανάλυση της κατανομής του κινδύνου αγοράς για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις κατά ζημιών, διαπιστώνεται ότι αυτές παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη έκθεση στον κίνδυνο μετοχών, ήτοι 39,4% επί του συνολικού κινδύνου τους, από 33,3% το προηγούμενο έτος, και στους κινδύνους συγκέντρωσης (38,8%), πιστωτικών περιθωρίων (28%) και ακινήτων (25,4%).
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ζωής είναι ο κίνδυνος συγκέντρωσης (67,4%), ο οποίος παρουσίασε σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το 2022 (61,6%), καθώς και ο κίνδυνος μετοχών και ο κίνδυνος πιστωτικών περιθωρίων, οι οποίοι ανέρχονται αντίστοιχα στο 54,5%, από 43,2% το προηγούμενο έτος, και στο 15,9%, από 29,8% το προηγούμενο έτος αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο κίνδυνος επιτοκίου, αν και αυξημένος σε σύγκριση με το 2022, παραμένει σε χαμηλό επίπεδο. Ο κίνδυνος ακινήτων είναι σχεδόν μηδενικός, ενώ ο συναλλαγματικός κίνδυνος μειώθηκε στο 12,9% το 2023 από 19,4% για το 2022 και 23,5% το 2021.
Τέλος, αναφορικά με τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις μικτής δραστηριότητας, αυτές παρουσιάζουν μεγάλη ανομοιομορφία ως προς την έκθεσή τους στους κινδύνους αγοράς καθώς υπάρχουν ασφαλιστικές επιχειρήσεις με σχεδόν μηδενική έκθεση σε κάποιο κίνδυνο και ασφαλιστικές επιχειρήσεις με αρκετά μεγάλη έκθεση. Στις επιχειρήσεις αυτές, ο μεγαλύτερος εκ των κινδύνων,αγοράς είναι ο κίνδυνος πιστωτικών περιθωρίων με ποσοστό 41,9%, έναντι 43% το 2022, και ακολουθεί ο κίνδυνος ακινήτων με ποσοστό 31,7%, έναντι 27,5% το 2022.
Πηγή: www.newsit.gr