Στην αρχή ήταν τα τουρνικέ: μπήκαν το 2018 σε εισόδους στη Βενετία για να εκτρέπουν τους τουρίστες σε εναλλακτικές διαδρομές προς την πλατεία του Αγίου Μάρκου ή τη Γέφυρα του Ριάλτο, σε περίπτωση υπερκορεσμού.
Έπειτα, ήρθε η απαγόρευση διέλευσης κρουαζιερόπλοιων από τη λιμνοθάλασσα της Βενετίας, που επί χρόνια μόλυναν τα κανάλια της και απειλούσαν όχι μόνο τη σταθερότητα των κτιρίων, αλλά και το εύθραυστο οικοσύστημά της.
Πρακτικά, ήταν μια απόφαση που έβαλε από το 2021 -και εν μέσω πανδημίας- τα συμφέροντα κατοίκων και πολιτιστικών φορέων πάνω από αυτά της τουριστικής βιομηχανίας.
Για να ληφθεί, ωστόσο, χρειάστηκε η σαφής προειδοποίηση της UNESCO ότι θα έβαζε την ιστορική πόλη της βόρειας Ιταλίας στον κατάλογο των απειλούμενων Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Το 2024, καθώς ο τουρισμός πλέον ανέκαμπτε ανακάμψει με τα μεταπανδημικά «ταξίδια εκδίκησης», οι τοπικές αρχές στη Βενετία αποφάσισαν να επιβάλουν πρώτη φορά και σε πρώτη παγκόσμια ειδικό τέλος για τους ημερήσιους εκδρομείς, που δεν θα διανυκτέρευαν στην πόλη.
Κόστος: 5 ευρώ.
Ζητούμενο: να καταπολεμηθεί ο υπερτουρισμός, καθιστώντας την πόλη και πάλι κατοικήσιμη.
Όμως αρκετές επιτροπές και ενώσεις κατοίκων οργάνωσαν διαμαρτυρίες, υποστηρίζοντας ότι το τέλος όχι μόνο δεν θα λύσει το πρόβλημα, αλλά μετατρέπει τη μοναδικού κάλλους και ιστορίας Βενετία σε θεματικό πάρκο.
Δεν έπεσαν πολύ έξω.
Παρ’ όλα αυτά, το σύστημα ημερήσιας εισόδου με εισιτήριο εφαρμόστηκε και πάλι φέτος, αν και κατά τι αλλαγμένο.
Αυτή τη φορά ήταν 5 ευρώ για όσους ταξιδιώτες της μιας ημέρας είχαν κλείσει εισιτήριο έως και τέσσερις ημέρες πριν από την επίσκεψή τους.
Όσοι δεν μερίμνησαν, έπρεπε να πληρώσουν τα διπλά.
Η πιλοτική εφαρμογή της δεύτερης αυτής φάσης ολοκληρώθηκε την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου.
Και τώρα, αρχές και κάτοικοι στη Βενετία κάνουν απολογισμό…
Venice is charging day-trippers to the famed canal city an arrivals tax for the second year starting Friday, a measure aimed at combating the kind of overtourism that put the city’s UNESCO World Cultural Heritage status at risk. pic.twitter.com/IpEot05DA3
— The Associated Press (@AP) April 18, 2025
Μετρώντας κέρδη και ζημίες
Προ της πανδημίας COVID-19, η Βενετία φιλοξενούσε έως και 60.000 τουρίστες την ημέρα, με τον ετήσιο αριθμό τους να αγγίζει έως και τα 30 εκατομμύρια.
Στη συντριπτική πλειονότητα -σχεδόν τα δύο τρίτα- δεν διανυκτέρευαν καν στη πόλη, ένεκα περιορισμένων καταλυμάτων, αλλά και της μεγάλης ακρίβειας.
Το ίδιο ισχύει και τώρα, αν και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων στο ιστορικό κέντρο έχουν αυξηθεί.
Με τις αφίξεις πια να ανακάμπτουν στα προ πανδημίας επίπεδα ή να τα ξεπερνούν, υπολογίζεται ότι οι διαθέσιμες τουριστικές κλίνες είναι περισσότερες από τους εναπομείναντες, λιγότερους από 50.000 στο σύνολο, μόνιμους κατοίκους.
Ως εκ τούτου, όταν ανακοινώθηκε πέρυσι πρώτη φορά το μέτρο της επιβολής τέλους εισόδου για τους ημερήσιους επισκέπτες στη Βενετία, πολλοί αντέδρασαν με σκεπτικισμό για το εάν το μέτρο θα βοηθούσε πράγματι στην επίτευξη ενός βιώσιμου μοντέλου τουρισμού.
Στην πρώτη δοκιμή του, το 2024, το παγκοσμίως μοναδικό σύστημα χρεώσεων δοκιμάστηκε πιλοτικά για 29 ημέρες τουριστικής αιχμής (Σαββατοκύριακα και αργίες), μεταξύ 8:30 π.μ. και 4:00 μ.μ. και με πάμπολλες εξαιρέσεις, συμπεριλαμβανομένων των κατοίκων του Βένετο, ενοίκων ξενοδοχείων στη Βενετία (που επιβαρύνονται με ειδικό τουριστικό φόρο), τοπικών εργαζομένων, φοιτητών και ανηλίκων κάτω των 14 ετών.
Στο τέλος της φάσης δοκιμής, είχαν κοπεί 485.000 εισιτήρια των 5 ευρώ, αποφέροντας έσοδα 2,4 εκατομμυρίων ευρώ.
Τα δεδομένα κινητής τηλεφωνίας ωστόσο έδειξαν ότι οι τουρίστες που συνέρρευσαν στη Βενετία τις ημέρες με χρέωση είχαν αυξηθεί σε ετήσια βάση.
Φέτος το μέτρο εφαρμόστηκε σχεδόν διπλάσιες ημέρες -συνολικά 54, κατανεμημένες μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου- αποφέροντας σχεδόν διπλάσια έσοδα (περίπου 5,4 εκατομμύρια ευρώ) από τα εισιτήρια των 5 και 10 ευρώ, αλλά και 2.500 πρόστιμα σε ημερήσιους τουρίστες, που εντοπίστηκαν να κυκλοφορούν χωρίς εισιτήριο στην πόλη.
Τα δεδομένα θα διασταυρωθούν με άλλα σε δημοτικό, περιφερειακό, όσο και εθνικό επίπεδο, για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος του μέτρου.
Προσώρας παραμένει ασαφές εάν θα εφαρμοστεί και του χρόνου.
Ιστορική πόλη ή πολιτιστική… «Ντίσνεϊλαντ»;
Οι υποστηρικτές του μέτρου βλέπουν το ημερήσιο εισιτήριο εισόδου ως ένα συμβολικό μήνυμα: η Βενετία είναι εύθραυστη και πρέπει να προστατευτεί.
Μείον τα λειτουργικά έξοδα, που δεν είναι αμελητέα, τα τελικά έσοδα θα ωφελήσουν άμεσα την πόλη και τους κατοίκους της, αναφέρουν.
Επανεπενδύονται στη διατήρηση των υποδομών της Βενετίας, στη στήριξη των δημόσιων υπηρεσιών, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της και στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της.
Όμως η κεντρική ιδέα του μέτρου δεν ήταν εξαρχής η συγκέντρωση χρημάτων, σε μια ιστορική πόλη που βασίζει την τοπική οικονομία της στον τουρισμό, ενόσω βρίσκεται αντιμέτωπη με μια χιονοστιβάδα δυσεπίλυτων προβλημάτων.
Μοιραία, η κριτική για το ημερήσιο εισιτήριο εισόδου παραμένει.
Οι επικριτές του επισημαίνουν το γεγονός ότι όχι μόνο υπάρχουν πάρα πολλές εξαιρέσεις στην επιβολή του, αλλά ότι δεν τίθεται παράλληλα ένα ανώτατο όριο επισκεπτών.
Και δη όσων δεν διανυκτερεύουν, αποφέροντας μικρό οικονομικό όφελος στην πόλη.
Αντίθετα, εκφράζουν φόβους ότι στα δύο χρόνια της πιλοτικής εφαρμογής του εισιτηρίου εισόδου η Βενετία έχει αρχίσει να καθιερώνεται ως οιονεί πολιτιστική «Ντίσνεϊλαντ» στη συνείδηση πολλών ξένων τουριστών.
Το περιέγραψε γλαφυρά σε ρεπορτάζ της η Wall Street Journal τον περασμένο Ιούνιο, όταν ο γάμος του δισεκατομμυριούχου ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος, μετέτρεψε τη «Γαληνοτάτη» σε «παιδική χαρά» για διάσημους και κροίσους, με σαστισμένους τουρίστες να ρωτούς τους αποσβολωμένους από το θέαμα ντόπιους «Πού είναι η έξοδος;» και «Τι ώρα κλείνει;» η Βενετία…
Πολλοί μιλούν για αυτοεκπληρούμενη προφητεία για μια πόλη-μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, πλέον την πιο ακριβή σε όλη την Ιταλία, που έχει εγκλωβιστεί από την επένδυσή της στον τουρισμό σε «οικονομική μονοκαλλιέργεια» και βυθίζεται ολοένα και περισσότερο -μεταφορικά και κυριολεκτικά- υπό το βάρος της μοναδικότητας και δημοτικότητάς της.
Πηγή: www.in.gr