Ένα πέμπτο – ιδιωτικό (δηλαδή πέρα από τη ρήτρα διαφυγής, το SAFE, τον προϋπολογισμό της ΕΕ και την ΕΤΕπ) χρημαδοτικό πυλώνα για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας επιχειρούν να στήσουν χρηματοοικονομικοί, διπλωματικοί και πολιτικοί παράγοντες με κέντρο τη Μεγάλη Βρετανία και ανοιχτή γραμμή με Γερμανία.
Ο λόγος για την «Τράπεζα Άμυνας, Ασφάλειας και Ανθεκτικότητας» (DSRB, Defence, Security & Resilience Bank). Ένας πρώτος διοικητικός σκελετός έχει συγκροτηθεί από το Μαρτιο του 2025 (δηλαδή μόλις η ΕΕ ενέκρινε το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της) με επικεφαλής τον Βρετανό Ρομπ Μάρεϊ. Ο Μάρεϊ ήταν ο πρώτος επικεφαλής του Ταμείου Καινοτομίας του ΝΑΤΟ (και επί δέκα χρόνια στέλεχος του) και ηγείται ενός συμβουλίου της σκιώδους αυτής της τράπεζας επενδύσεων στην αμυντική βιομηχανία από στελέχη της αγοράς κλπ ιδίως της Μεγάλης Βρετανίας αλλά και της Γερμανίας (οι οποίες έχουν ταχθεί όσο λίγες με το πλευρό των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ τελευταία).
Ποιο είναι το point αυτής της υβριδικής επενδυτικής «πολεμικής» τράπεζας; Ιδού τι αναφέρεται στην ιστοσελίδα της: «Η Ομάδα Ανάπτυξης DSRB λειτουργεί ως θερμοκοιτίδα για την Τράπεζα Άμυνας, Ασφάλειας και Ανθεκτικότητας. Η αποστολή μας είναι να υποστηρίξουμε τα συμμετέχοντα έθνη στον σχεδιασμό, τη δομή και την καθιέρωση της Τράπεζας DSR ως μόνιμου πολυμερούς χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Συνεργαζόμαστε με κυβερνήσεις για τη συν-δημιουργία του νομικού καταστατικού, του πλαισίου διακυβέρνησης και του λειτουργικού μοντέλου της Τράπεζας, διασφαλίζοντας ότι έχει σχεδιαστεί ειδικά για την κινητοποίηση κεφαλαίων για τη συλλογική ασφάλεια και την εθνική ανθεκτικότητα».
Και όποιος αναρωτηθεί γιατί χρειάζεται ένας ακόμα -και μάλιστα ιδιωτικός – χρηματοδοτικός πυλώνας την επίτευξη της στρατηγικής στροφής της Ευρώπης στην «πολεμική οικονομία», αρκεί να σκεφτεί κανείς στο εξής: Τα κεφάλαια τα οποία έχει ανακοινώσει μέσω του ReArmEU (ρήτρα διαφυγής, ταμείο SAFE, κλπ) αλλά και του νέου Κοινοτικού Προϋπολογισμού ανέρχονται το πολύ σε 1 τρις. ευρώ, ενώ όπως δήλωσε πρόσφατα ο Κοινοτικός Επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους χρειάζονται…. 4,2 τρις. ευρώ για να φτάσουμε ως ΕΕ σε αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ βάσει των δεσμεύσεων που έχουμε αναλάβει ως χώρες – μέλη της ΕΕ στο ΝΑΤΟ. Και όχι μόνο αυτό αλλά τα 1 τρις. ευρώ που «προβλέπει» η ΕΕ αφορούν το διάστημα 2025 – 2034 με έμφαση στο 2025 – 2030. Ωστόσο, ο στόχος του 5% δεν αφορά μόνο το 2035, αλλά κάθε χρόνο μετά από το 2035! Πόσο αποτιμάται αυτό το χάσμα;
«Εάν οι χώρες του ΝΑΤΟ επιτύχουν τον συμφωνημένο στόχο του 5% αύριο, θα πρέπει να συγκεντρώνονται επιπλέον 1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο», υπολογίζει ο Mάρεϊ, μιλώντας στην Handelsblatt. Ενώ το πρόγραμμα EU Safe είναι ένα «πραγματικά θετικό σημείο εκκίνησης», είναι χρονικά περιορισμένο και διαρκεί μόνο μέχρι το 2030…
Η DSRB θα μπορούσε να αξιοποιήσει πρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια για την επίθεση συσσώρευσης όπλων μέσω δημόσιων εγγυήσεων, διευκολύνοντας έτσι τη χρηματοδότηση της επέκτασης της δυναμικότητας για μικρότερους, δεύτερης βαθμίδας προμηθευτές άμυνας, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ.
Λόγω των κινδύνων της επιχείρησής τους, οι αμυντικές εταιρείες συχνά πρέπει να χρηματοδοτούνται στην κεφαλαιαγορά με ομόλογα υψηλής απόδοσης και ως εκ τούτου είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε σημεία συμφόρησης.
Αναλαμβάνοντας επίσης κινδύνους αθέτησης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, η αμυντική τράπεζα θα μπορούσε να σταθεροποιήσει τις χρηματοοικονομικές ροές στον αμυντικό τομέα, γράφει η Rebecca Harding του Κέντρου Οικονομικής Ασφάλειας στο Λονδίνο.
Επιπλέον, τα τρέχοντα χρηματοδοτικά μέσα δεν μπορούν να λύσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα στον ευρωπαϊκό τομέα όπλων: Χωρίς έναν μηχανισμό που επιτρέπει στις εταιρείες όπλων να επεκτείνουν γρήγορα τις δυνατότητές τους, οι τεράστιοι οικονομικοί πόροι θα οδηγούσαν κυρίως σε αύξηση του πληθωρισμού. Ο Μάρεϊ επισημαίνει ότι οι τιμές πολλών όπλων έχουν ήδη πολλαπλασιαστεί από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Η DSRB έχει ως στόχο να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος: «Μια πολυμερής αμυντική τράπεζα μπορεί να παρέχει μακροπρόθεσμη, πολυετή χρηματοδότηση τόσο για τα εθνικά κράτη όσο και για τις εταιρείες», λέει ο Murray. Θα μπορούσε να βοηθήσει στην προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού και να παρέχει εγγυήσεις τόσο για τις εθνικές τράπεζες, όπως η KfW, όσο και για τις εμπορικές τράπεζες.
Η νέα αμυντική τράπεζα βασίζεται σε διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ). Η συμμετοχή είναι ανοιχτή σε μεμονωμένες κυβερνήσεις, καθώς και σε πολυμερή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ή η ΕΕ.
Κάτι νέο γεννιέται μεταξύ Λονδίνου – Βερολίνου
Μέσα στο… χαμό των διεθνών ειδήσεων, ενδεχομένως ακόμα και οι (λίγοι) πολίτες που έχουν καταλάβει πως το πρωταγωνιστικό ζήτημα αυτή την περίοδο είναι ο Πόλεμος και η στροφή της παγκόσμιας και προπαντός της ευρωπαϊκής οικονομίας προς αυτήν την κατεύθυνση, ίσως δεν έδωσαν την αρμόζουσα σημασία στη συνάντηση του Γερμανού καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο στις 17 Ιουλίου 2025.
Δεν ήταν μία εθιμοτυπική συνάντηση «to know us better» μεταξύ του νέου Γερμανού καγκελαρίου και του (λίγο) παλιότερου πρωθυπουργού.
Υπογράφηκε για πρώτη φορά, μεταπολεμικά (!) μία συνθήκη, η «Συνθήκη του Κένσιγκτον». Γιατί του «Κέσιγκτον»; Η απάντηση που έδωσε ο Μερτς ήταν η εξής: «Υπογράψαμε (σ.σ. τη συνθήκη) στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου στην περιοχή Κένσινγκτον του Λονδίνου. Η τοποθεσία επιλέχθηκε με προσοχή. Η ένωση μεταξύ της Βασίλισσας Βικτωρίας και του γερμανικής καταγωγής συζύγου της, Πρίγκιπα Αλβέρτου, ήταν δια βίου και ευτυχισμένη. Αυτό θα πρέπει να αποτελεί καλό οιωνό, ακόμη και για το συμβόλαιό μας!»…
Δεν θα σχολιάσουμε τη …βασιλική νοσταλγία του Μερτς (σε μια χώρα που έχει ανατραπεί ο Κάιζερ πριν 107 χρόνια), ούτε του «Εργατικού» Στάρμερ. Αλλά στην δηλωμένη διάθεση και των δύο ηγετών για «παντρολογήματα» των δύο χωρών (διαχρονικά εχθρικών μεταξύ τους, ακόμα και μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), της Βρετανίας που έχει φύγει από το 2015 από την ΕΕ και της Γερμανίας που μιλάει πλέον στο όνομα της Ευρώπης και όχι μόνο της ΕΕ.
Όταν ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ συμφώνησαν πρόσφατα σε μια γερμανοβρετανική συνθήκη φιλίας στο Λονδίνο, η κύρια εστίαση ήταν στον ταχύ επανεξοπλισμό.
Ο ομοσπονδιακός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους είχε πρόσφατα καταστήσει σαφές ότι αυτό παραμένει μια πρόκληση: «Η βιομηχανία πρέπει να αυξήσει γρήγορα την ικανότητά της», δήλωσε ο πολιτικός του SPD στην οικονομική εφημερίδα «Financial Times». Αυτό ισχύει «για πυρομαχικά, για μη επανδρωμένα αεροσκάφη, για άρματα μάχης – στην πραγματικότητα για σχεδόν όλους τους τομείς».
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά χρήματα για νέα όπλα. Ο Μερτς έχει διαθέσει ένα ειδικό ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Bundeswehr και μάλιστα έχει χαλαρώσει το φρένο χρέους για τον σκοπό αυτό.
Η ΕΕ προσθέτει άλλα 150 δισεκατομμύρια ευρώ με το αμυντικό ταμείο «Safe». Και οι Βρετανοί, όπως όλες οι άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, αποφάσισαν να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες στο πέντε τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους και, σε αντάλλαγμα, μείωσαν άμεσα την αναπτυξιακή βοήθεια.
Η πολιτική βούληση υπάρχει, τα χρήματα υπάρχουν, αλλά τα όπλα όχι. Γιατί συμβαίνει αυτό;
«Ο Γερμανός Υπουργός Άμυνας ζητά ένα σύστημα προμηθειών που να ανανεώνεται συνεχώς», εξηγεί ο Ρομπ Μάρεϊ, «και αυτό προσφέρει η Τράπεζα Άμυνας, Ασφάλειας και Ανθεκτικότητας (DSRB)»
Μια τέτοια τράπεζα άμυνας θα μπορούσε να επιτρέψει συμβάσεις με διάρκεια 15 ή και 30 ετών και πολυετή χρηματοδότηση.
Ο Μάρεϊ λέει, βρίσκεται ακόμη «στην πολιτική φάση» της ίδρυσής της και στοχεύει σε συνολικό ισολογισμό 100 δισεκατομμυρίων λιρών (περίπου 120 δισεκατομμύρια ευρώ). Η ώθηση για αυτήν την πολυμερή τράπεζα άμυνας προήλθε κυρίως από τη Μεγάλη Βρετανία.
Η Βρετανική Ένωση Αμυντικής Βιομηχανίας (CBI), με την υποστήριξη του Βρετανού Υπουργού Άμυνας Τζον Χίλι και της Καγκελάριου Ρέιτσελ Ριβς, συνέστησε την ίδρυση της DSRB για να «αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει η ιδιωτική χρηματοδότηση για την άμυνα».
Ο Μάρεϊ, ο οποίος εργάστηκε για το ΝΑΤΟ για πολλά χρόνια, εκτιμά ότι οι μέτοχοι θα πρέπει να συνεισφέρουν περίπου το 20% του στοχευμένου συνολικού ισολογισμού ως καταθέσεις για την έναρξη της τράπεζας.
Εάν η Γερμανία συμμετάσχει, το Βερολίνο θα μπορούσε να είναι υπεύθυνο για ένα μερίδιο έως και τριών δισεκατομμυρίων λιρών (3,45 δισεκατομμύρια ευρώ), το οποίο θα πρέπει να καταβληθεί σε διάστημα αρκετών ετών, σύμφωνα με την Handelsblatt.
«Εάν υποθέσουμε μόνο το πιο συντηρητικό σενάριο, μπορούμε να υποθέσουμε ότι τουλάχιστον το 10% της χρηματοδότησης της τράπεζας θα διοχετευτεί σε γερμανικές εταιρείες», προβλέπει ο επικεφαλής της DSRB.
Επιπλέον, μια πολυμερής αμυντική τράπεζα θα είχε θετική παρενέργεια, ειδικά για τη Γερμανία: «Η Τράπεζα DSR αποφεύγει τις παγίδες των ευρωομολόγων», τονίζει ο Mάρεϊ. Σε αντίθεση με τα κοινά μοντέλα ομολόγων της ΕΕ, η Τράπεζα DSR λειτουργεί χωρίς κοινή ευθύνη. Επομένως, δεν υπάρχει ανάγκη για κοινό χρέος. «Η Τράπεζα DSR βάζει τέλος στη συζήτηση για τα ευρωομόλογα».
Πηγή: www.newsit.gr