Περισσότερα από 2,2 εκατομμύρια σπιτιών παραμένουν σήμερα κενά. Πρόκειται για ποσοστό που ξεπερνά το ένα τρίτο του συνολικού στεγαστικού αποθέματος της χώρας, κατατάσσοντάς την στις πρώτες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις ανενεργές κατοικίες. Την ώρα που σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονται μεταξύ 10% και 15%.
Η γεωγραφική κατανομή αυτών των κενών κατοικιών αναδεικνύει πέντε βασικές περιφέρειες, όπου συγκεντρώνεται σχεδόν το 60% του φαινομένου. Συγκεκριμένα, στην Αττική εντοπίζονται πάνω από 500.000 κλειστά σπίτια, στην Κεντρική Μακεδονία περισσότερα από 360.000, ενώ ακολουθούν η Πελοπόννησος, η Δυτική Ελλάδα και η Θεσσαλία. Η αντίφαση είναι εμφανής: την ώρα που δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά δυσκολεύονται να βρουν στέγη, εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα κατοικιών παραμένουν χωρίς ζωή — ανενεργά, εγκαταλειμμένα ή απλώς κλειστά.
Ηλικιακά γερασμένο απόθεμα
Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Blupeak Estate Analytics, εταιρείας εξειδικευμένης στη χαρτογράφηση της αγοράς ακινήτων, το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοικιών που παραμένουν κλειστές ανήκουν σε παλαιότερες οικοδομικές γενιές. Ειδικότερα, περισσότερες από 3 εκατομμύρια κατοικίες χτίστηκαν μεταξύ 1961–1980, ενώ άλλες 1,6 εκατομμύρια ανεγέρθηκαν τη δεκαετία του ’80. Πάνω από 1,1 εκατομμύρια κατοικίες χρονολογούνται από την περίοδο 1946–1960.
Αυτά τα σπίτια, τις περισσότερες φορές χωρίς ενεργειακές μονώσεις και με σοβαρές φθορές από τον χρόνο, δεν ανταποκρίνονται στα σύγχρονα πρότυπα διαβίωσης. Η ανακαίνισή τους θεωρείται από πολλούς ιδιοκτήτες οικονομικά ασύμφορη. Αποτέλεσμα: παραμένουν κλειστά, εγκλωβισμένα σε μια ιδιότυπη ακινησία.
Οι αιτίες που οδηγούν ένα σπίτι να παραμένει κενό είναι πολλές και συχνά αλληλοεπικαλυπτόμενες. Ένα μεγάλο μέρος των άδειων κατοικιών αφορά εξοχικές και δευτερεύουσες χρήσεις – σπίτια που κατοικούνται λίγες εβδομάδες τον χρόνο και μένουν ανενεργά το υπόλοιπο. Ένα άλλο κομμάτι αφορά παλιές, φθαρμένες κατοικίες σε περιοχές χωρίς μεγάλη ζήτηση ή με περιορισμένες υποδομές. Δεν λείπουν και τα ακίνητα με νομικές εκκρεμότητες– περιπτώσεις αδιευκρίνιστης κληρονομικής κατάστασης, διαφωνίες μεταξύ συνιδιοκτητών ή βαριά φορολογικά βάρη που λειτουργούν αποτρεπτικά στη διάθεση του ακινήτου.
Σε όλα αυτά, προστίθεται και μια νεότερη τάση: η άνθηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb, που ωθεί πολλούς ιδιοκτήτες να αποσύρουν τα σπίτια τους από τη μακροχρόνια μίσθωση, αφήνοντάς τα ουσιαστικά κλειστά εκτός τουριστικής περιόδου.
Όπως επισημαίνει ο Βασίλης Ηλιόπουλος, ιδρυτής της Blupeak Estate Analytics, το πρόβλημα δεν είναι ποσοτικό αλλά θεσμικό: «Η λύση δεν είναι να χτίσουμε άλλα. Πριν επεκταθούμε σε νέα οικόπεδα, πρέπει να επαναφέρουμε στη ζωή τον υπάρχοντα οικιστικό ιστό. Πρώτο βήμα είναι η καταγραφή: ένα Εθνικό Μητρώο Κατοικιών, ψηφιακό και προσβάσιμο, για να ξέρουμε τι έχουμε, πού βρίσκεται και σε τι κατάσταση είναι».
Παράλληλα, όπως υποστηρίζει, απαιτούνται στοχευμένα φορολογικά κίνητρα (μειώσεις ΕΝΦΙΑ, τεκμήρια, επιδοτήσεις για ενεργειακή αναβάθμιση), αλλά και προγράμματα συγχρηματοδοτούμενης ανακαίνισης, ώστε να καταστεί δυνατή η αξιοποίηση χιλιάδων κατοικιών που σήμερα κρίνονται ασύμφορες.
Τέλος, ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμος: «Οι δήμοι μπορούν να λειτουργήσουν ως ενδιάμεσοι διαχειριστές, να συγκεντρώνουν ανενεργά ακίνητα και να τα κατευθύνουν προς κοινωνική στέγαση: για φοιτητές, μονογονεϊκές οικογένειες, ηλικιωμένους», τονίζει ο κ. Ηλιόπουλος.
Ένα πρόβλημα σιωπηλό, αλλά όχι αόρατο
Στην πραγματικότητα, η κρίση κατοικίας στην Ελλάδα δεν είναι κρίση διαθεσιμότητας. Το οικιστικό απόθεμα υπάρχει – και είναι μεγάλο. Εκείνο που λείπει είναι οι μηχανισμοί που θα το ενεργοποιήσουν. Χωρίς ουσιαστική πολιτική για την αξιοποίηση των υφιστάμενων κατοικιών, τα άδεια σπίτια θα συνεχίσουν να στέκουν ως σιωπηλά μνημεία μιας χώρας που έχει σπίτι, αλλά δεν μπορεί να στεγάσει τους ανθρώπους της.
Πηγή: www.newsit.gr