Ο καρκίνος του παχέος εντέρου-ορθού είναι μία από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου παγκοσμίως και αποτελεί τον δεύτερο πιο συχνό καρκίνο στις γυναίκες και τον τρίτο στους άνδρες.
Το 90% των ασθενών είναι άνω των 50 ετών κατά τη διάγνωση, ενώ σε άτομα με γενετική επιβάρυνση μπορεί να εμφανιστεί νωρίτερα. Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων με καρκίνο παχέος εντέρου έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν επίσης καρκίνο του παχέος εντέρου.
Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου – ορθού, καθώς μειώνει τη θνητότητα, περιορίζει τη συχνότητα εμφάνισης και αυξάνει την ανίχνευση σε πρώιμο στάδιο, με δυνατότητα ριζικής θεραπευτικής αντιμετώπισης. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το Αμερικανικό Κολλέγιο Γαστρεντερολογίας προτείνει προληπτική κολονοσκόπηση από τα 45 έτη για άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό ή συμπτώματα. Έτσι, μέσω της έγκαιρης ανίχνευσης και αφαίρεσης προκαρκινικών βλαβών, η εμφάνιση καρκίνου μπορεί συχνά να προληφθεί.
Παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης είναι:
- Οικογενειακό ιστορικό
- Οι πολύποδες εντέρου, ιδιαίτερα σε πλήθος (≥3) ή μεγάλα αδενώματα (>1 cm)
- Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα.
- Η έλλειψη φυσικής άσκησης και η παχυσαρκία.
- Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος.
- Το κάπνισμα και η κατάχρηση αλκοόλ.
Σήμερα, ο καρκίνος παχέος εντέρου-ορθού καθίσταται πολύ καλά αντιμετωπίσιμος. Η πρόγνωση των ασθενών εξαρτάται από το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση και από το σημείο στο οποίο συναντάται. Σε τοπικά περιορισμένα στάδια (UICC I-III) και ακόμα και σε περιπτώσεις με απομακρυσμένες μεταστάσεις (UICC IV) το προσδόκιμο ζωής είναι υψηλό. Ο μέσος όρος πενταετούς επιβίωσης είναι 65%, ενώ αν ο καρκίνος διαγνωστεί σε πρώιμο περιορισμένο στάδιο (UICC I-III), το ποσοστό ίασης ανέρχεται στα 90%. Αυτό καθιστά υψίστης σημασίας την πρώιμη διάγνωση και την πρόληψη.
Η θεραπεία καθορίζεται από το σημείο που βρίσκεται ο όγκος και το στάδιο της νόσου. Κατά βάση, για την ολιστική προσέγγιση της θεραπείας, συνιστάται κάθε περιστατικό να τίθεται προς συζήτηση σε Διεπιστημονικά Συμβούλια Ογκολογίας, που αποτελούν τον χρυσό κανόνα στη διαχείριση ογκολογικών ασθενών.
Ο στόχος της θεραπείας στα τοπικά περιορισμένα στάδια είναι πάντα η ίαση!
Στον καρκίνο του παχέος εντέρου, η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την πρώτη θεραπευτική προσέγγιση. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε νέους ασθενείς, μπορεί να καταστεί πριν το χειρουργείο μια χημειοθεραπεία χρήσιμη.
Αν και συνολικά ο καρκίνος παχέος εντέρου-ορθού τα τελευταία χρόνια, λόγω της εντατικής πρόληψης, μειώνεται, αυξάνεται το ποσοστό των όγκων του ορθού, τα οποία αποτελούν πλέον περίπου το 35% και συχνά προσβάλλουν και νεότερους ασθενείς. Το ορθό αποτελεί τα τελευταία 15 εκατοστά του εντέρου και χωρίζεται σε τρία τμήματα: το άνω, το μεσαίο και το κάτω τρίτο. Οι όγκοι του άνω τρίτου αντιμετωπίζονται όπως του παχέος εντέρου. Στις περιπτώσεις που αφορούν το μεσαίο και κάτω τρίτο, συνιστάται για όγκους στα στάδια UICC II και III μια συνδυαστική χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Στη συνέχεια ακολουθεί πάντα η χειρουργική επέμβαση. Εξαιτίας της κοντινής θέσης με τον σφιγκτήρα, ενδέχεται να απαιτείται η δημιουργία μιας παρά φύση έδρας, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αποκατασταθεί. Μην φοβάστε την παρά φύση έδρα – ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δυνατό να ζήσετε μια κανονική ζωή με υψηλή ποιότητα.
Μετά τη χειρουργική επέμβαση, σε στάδιο III και σε υποομάδες του σταδίου II, μπορεί να είναι αναγκαία μια επικουρική χημειοθεραπεία για να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπής. Η απόφαση για τη θεραπεία αυτή, θα πρέπει να συζητείται στο Διεπιστημονικό Συμβούλιο Ογκολογίας και να είναι πάντα προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ασθενούς (Tailored Approach).
Τι κάνουμε στα προχωρημένα στάδια (IV);
Για την πλειονότητα των ασθενών στο στάδιο IV, ο πρωταρχικός στόχος της θεραπείας είναι ο έλεγχος της καρκινικής νόσου, δηλαδή η ανακούφιση ή η αποφυγή των συμπτωμάτων και η παράταση του χρόνου επιβίωσης. Ωστόσο, για μια υποομάδα ασθενών, είναι δυνατή η θεραπεία σε αυτή την κατάσταση, ιδιαίτερα μέσω επαναληπτικής χειρουργικής επέμβασης για τις μεταστάσεις, με στόχο την ίαση. Για τη φαρμακευτική θεραπεία στο στάδιο IV, διατίθενται πολλές διαφορετικές ουσίες από τον τομέα των κυτταροστατικών, των μονοκλωνικών αντισωμάτων και της στοχευμένης θεραπείας.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου
Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, η ογκολογικά σωστή και ριζική χειρουργική αφαίρεση του τμήματος του εντέρου που φέρει τον όγκο είναι καθοριστικής σημασίας.
Θεμελιώδεις αρχές της ριζικής χειρουργικής αφαίρεσης:
- Ριζική αφαίρεση όλων των σχετικών λεμφαδενικών σταθμών
- Πλήρης εκτομή του μεσοκολικού ιστού (CME: Complete Mesocolic Excision) ή του μεσοορθικού ιστού (ΤΜΕ: Total Mesorectal Excision)
- Επαρκή απόσταση ασφαλείας από τον όγκο
- Συνολική αφαίρεση των οργάνων που προσκολλώνται στον όγκο (En Bloc Resection)
Αποδεδειγμένα η πρόγνωση κάθε ασθενούς εξαρτάται από τον αριθμό των αφαιρούμενων λεμφαδένων και την ποιότητα της πλήρους εκτομής του μεσοκολικού / μεσοορθικού ιστού (CME/TME), ακόμη και σε περιπτώσεις καρκινώματος χωρίς θετικούς λεμφαδένες. Συνεπώς, η ποιότητα της χειρουργικής επέμβασης παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα της θεραπείας και στο αποτέλεσμα.
Πώς πρέπει να πραγματοποιείται η επέμβαση σήμερα τεχνικά;
Η επιλογή της χειρουργικής προσέγγισης, είτε ανοιχτά με κοιλιακή τομή, είτε λαπαροσκοπικά ή ακόμα και ρομποτικά, αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης, καθώς η ογκολογική ποιότητα της λαπαροσκοπικής τεχνικής θεωρείται ισοδύναμη με εκείνη της ανοιχτής χειρουργικής.
Ποια πλεονεκτήματα μας προσφέρει η ρομποτική τεχνική χειρουργικής σε σύγκριση με τη κλασική λαπαροσκόπηση;
- Καλύτερη και τρισδιάστατη απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου με 10πλή μεγέθυνση.
- Μεγαλύτερος βαθμός χειρουργικής ακρίβειας, χαρίζοντας ταυτόχρονα μεγάλη ευελιξία κινήσεων: Αυτό οφείλεται στους ρομποτικούς βραχίονες. που μπορούν να κάνουν ακριβείς κινήσεις σε περιορισμένους χώρους.
- Ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος.
- Νευροπροστατευτική Χειρουργική με όσο το δυνατόν λιγότερα λειτουργικά προβλήματα (όπως ακράτια ούρων, στυτική δυσλειτουργία).
- Εργονομική και λιγότερο επιβαρυντική χειρουργική για τον χειρουργό.
Νέες ποιοτικές έρευνες αναδεικνύουν για πρώτη φορά τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής στον καρκίνο του ορθού, έτσι ώστε η αύξουσα εφαρμογή της ρομποτικής χειρουργικής να αποκτά όλο και περισσότερο επιστημονικό έδαφος.
Από την πλευρά μου, ο καρκίνος παχέος εντέρου-ορθού θα πρέπει, εάν το επιτρέπει η κατάσταση του ασθενή, πάντα να χειρουργηθεί ελάχιστα επεμβατικά. Ιδανικά, εφόσον ο χειρουργός έχει την κατάλληλη εξειδίκευση και εμπειρία, η επέμβαση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ρομποτικά, προκειμένου να επιτευχθεί το βέλτιστο ογκολογικό αποτέλεσμα.
Διαβάστε περισσότερα άρθρα για θέματα που αφορούν την υγείας σας, εδώ
Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Δημητρίου, Γενικός Χειρουργός, Διευθυντής Κλινικής Γενικής, Ογκολογικής, Ελάχιστα Επεμβατικής και Ρομποτικής Χειρουργικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Κεντρική photo: iStock
Το TLIFE έχει γενέθλια και αυτός ο Μάιος είναι γεμάτος εκπλήξεις! Γίνε μέρος της γιορτής με ένα κλικ εδώ.
Ακολουθήστε το tlife.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα.
Πηγή: www.tlife.gr