«Μιλώ εκ μέρους εκείνων που δεν τα κατάφεραν», είχε δηλώσει σε συνέντευξή της στη δημόσια τηλεόραση ARD πριν από λίγες εβδομάδες η Μαργκότ Φριντλέντερ, η εμβληματική και πιο γνωστή επιζήσασα του Ολοκαυτώματος.
Η σπουδαία ακτιβίστρια πέθανε την Παρασκευή (09/05) σε ηλικία 103 ετών.
Η Μαργκότ Φριντλέντερ είχε επιστρέψει στη Γερμανία έπειτα από δεκαετίες ως μετανάστρια στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να αφιερώσει τη ζωή της στην ευαισθητοποίηση των νέων σχετικά με τα εγκλήματα των εθνικοσοσιαλιστών και το έργο της παραμένει φάρος για όλους όσοι θέλουν να λησμονήσουν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η Φριντλέντερ επρόκειτο να τιμηθεί με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος της Αξίας από τον ομοσπονδιακό πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.
Μια φιγούρα που συγκίνησε με την ιστορία της, η Φριντλέντερ έγινε ευρύτερα γνωστή μέσα από ντοκιμαντέρ και τα απομνημονεύματά της ενώ τις τελευταίες δεκαετίες τιμήθηκε κατ’ επανάληψη – και σε ανώτατο επίπεδο, όπως από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Η συγκλονιστική ιστορία της
Η Μάργκοτ Φριντλέντερ γεννήθηκε σε εβραϊκή οικογένεια του Βερολίνου το 1921.
Η μητέρα και ο αδελφός της δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς και η ίδια συνελήφθη και εστάλη στο στρατόπεδο του Τερέζιενσταντ (Τερεζίν της Τσεχίας).
Η ίδια κατάφερε να επιζήσει στο κολαστήριο όπως και ο μελλοντικός σύζυγός της, με τον οποίο πήγε αργότερα στις ΗΠΑ.
Μετά από χρόνια εκτός Ευρώπης, η Φριντλέντερ επέστρεψε στη Γερμανία το 2010. Είχε ατζέντα.
Σε ηλικία 88 ετών, η Φριντλέντερ αφιερώθηκε στην ενημέρωση των νέων, ειδικά στο πλαίσιο σχολικού προγράμματος για την ιστορική μνήμη που έφερε το όνομά της.
«Η αποστολή μου είναι να λέω να είστε άνθρωποι. Είμαστε όλοι το ίδιο. Δεν υπάρχει χριστιανικό, εβραϊκό, μουσουλμανικό αίμα. Υπάρχει μόνο ανθρώπινο αίμα», έλεγε συχνά.
Η Φριντλέντερ επισκέφθηκε αμέτρητα σχολεία και ενεθάρρυνε νέους και ηλικιωμένους «να μην επιτρέψουν να ξανασυμβεί αυτό που συνέβη τότε».
Τα λόγια της, «να είστε άνθρωποι», συγκίνησαν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. «Μέχρι το τέλος, προέτρεπε για την υπεράσπιση της δημοκρατίας – η μνήμη από μόνη της δεν είναι αρκετή», αναφέρει το Ίδρυμα Μάργκοτ Φριντλέντερ σε ανακοίνωσή του.
Η Φριντλέντερ δεν είχε μετανιώσει που επέστρεψε στο Βερολίνο, παρότι φίλοι και συγγενείς στις ΗΠΑ προσπάθησαν να τη μεταπείσουν.
«Δεν θα μπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι θα γύριζα πίσω σε αυτά τα γουρούνια. Επέστρεψα για να μιλήσω μαζί σας και να σας απλώσω το χέρι. Επειδή ήθελα να είστε οι αυτόπτες μάρτυρες της εποχής που δεν μπορούμε πια να είμαστε εμείς», απαντούσε σε όποιον εξέφραζε την απορία του για την επιστροφή της στη Γερμανία.
Εξώφυλλο στη Vogue
Tην ιστορία και επιρροή της υπενθύμισε σε όλους πρόσφατα η γερμανική έκδοση της Vogue.
Το περασμένο καλοκαίρι το περιοδικό φιλοξένησε τη Φριντλέντερ στο εξώφυλλο του ως σύμβολο ελπίδας και πηγή έμπνευσης.
Στη συνέντευξη της η γηραιά ακτιβίστρια μίλησε για ακόμη μια φορά για την «αποστολή» της.
«Θέλω να μοιραστώ τη ζωή μου με τις νεότερες γενιές και να προειδοποιήσω για την άνοδο της ακροδεξιάς και του αντισημιτισμού. Να υπενθυμίσω τη σημασία της μνήμης και της ανθρωπιάς», έλεγε.
Μιλώντας στη Vogue, η Φριντλέντερ είπε: «Μην κοιτάτε τι σας χωρίζει. Δείτε τι σας ενώνει. Να είστε άνθρωποι. Να είστε λογικοί».
Η Άννα Γουίντουρ, η Σιδηρά Κυρία των Vogue, είχε πει στους New York Times ότι «η Μάργκοτ είναι ένα υπέροχο και σημαντικό θέμα».
Παιδαγωγός και ακτιβίστρια, η Φριντλέντερ αγαπούσε πολύ τη μόδα και την όπερα και συνήθιζε να απολαμβάνει ένα αγαπημένο τηγανητό αυγό στο σπίτι της μετά από μια κουραστική, γεμάτη ακτιβισμό, ημέρα έγραψε η Vogue.
Φάρος μνήμης
Πριν από την έκδοση, η Φριντλέντερ έγινε θέμα του ντοκιμαντέρ Don’t Call It Heimweh του 2004 ενώ τα απομνημονεύματά της ακολούθησαν τέσσερα χρόνια αργότερα με τίτλο Προσπάθησε Να Φτιάξεις Τη Ζωή Σου: Μια Εβραία Κοπέλα Κρύβεται Στο Ναζιστικό Βερολίνο.
Όταν το 2022, μίλησε στο κοινοβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, η Φριντλέντερ συγκίνησε.
«Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να μην κοιτάμε από την άλλη πλευρά όπως τότε», είπε. «Το μίσος, ο ρατσισμός και ο αντισημιτισμός δεν πρέπει να είναι η τελευταία λέξη στην Ιστορία».
«Σήμερα, βλέπω τη μνήμη τού τι συνέβη να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης για πολιτικούς λόγους, μερικές φορές ακόμη και να χλευάζεται και να ποδοπατείται παντού», είπε στους νομοθέτες, σύμφωνα με το Reuters.
«Απίστευτο, έπρεπε να παρακολουθήσω σε ηλικία 100 ετών πώς τα σύμβολα του αποκλεισμού μας από τους ναζί, όπως το λεγόμενο Judenstern (κίτρινο αστέρι), χρησιμοποιούνται ξεδιάντροπα στον ανοιχτό δρόμο από τους νέους εχθρούς της δημοκρατίας, για να παρουσιαστούν – ενώ ζούμε στη μέση μιας δημοκρατίας – ως θύματα», πρόσθεσε, αναφερόμενη στους διαδηλωτές κατά των εμβολίων που υιοθέτησαν το σύμβολο.
Ανυπέρβλητο σύμβολο
«Η Μάργκοτ Φριντλέντερ δώρισε στη χώρα μας τη συμφιλίωση – παρόλα όσα της έκαναν οι Γερμανοί όταν ήταν νέα», δήλωσε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ για τον θάνατό της, ενώ η πρόεδρος της Bundestag Γιούλια Κλέκνερ έκανε λόγο για «μια γενναιόδωρη μάρτυρα που άγγιξε τους ανθρώπους με τη συμπόνοια της».
Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς περιέγραψε την Μάργκοτ Φριντλέντερ ως «μια από τις ισχυρότερες φωνές της εποχής μας, για την ειρηνική συνύπαρξη, κατά του αντισημιτισμού και της λήθης. Μας εμπιστεύθηκε την ιστορία της, είναι καθήκον και υποχρέωσή μας να τη συνεχίσουμε», πρόσθεσε ο καγκελάριος.
Πηγή: www.in.gr