Η Γιορτή της Μητέρας δεν γεννήθηκε μέσα σε ένα μπουκέτο λουλούδια. Γεννήθηκε μέσα στον θάνατο.
Η καθιερωμένη γιορτή, παρόλο που έχει συνδυαστεί με ένα μπουκέτο λουλούδια, πραλίνες και ίσως ένα κομψό κολιέ, σφυρηλατήθηκε μέσα στον καπνό και τον θάνατο του Εμφυλίου Πολέμου, διαμορφώθηκε από ριζοσπαστικές γυναίκες και έγινε πεδίο μάχης μεταξύ κέρδους και αρχών – μια γιορτή τόσο αμφιλεγόμενη που η ίδια η δημιουργός της αφιέρωσε τη ζωή της προσπαθώντας να την καταστρέψει. Η ιστορία της Γιορτής της Μητέρας δεν είναι γιορτή, είναι πένθος και αγώνες βουτηγμένοι στο αίμα που δεν θα ξεχαστούν ποτέ.
«Γιατί οι μητέρες της ανθρωπότητας δεν παρεμβαίνουν σε αυτά τα ζητήματα για να αποτρέψουν τη σπατάλη αυτής της ανθρώπινης ζωής, της οποίας μόνο αυτές φέρουν και γνωρίζουν το κόστος;»
Αν Ριβς Τζαρβις ή «Μητέρα Τζάρβις»
Οι αρχαίοι πρόγονοι της Γιορτής της Μητέρας
Η Ζωοδόχος Μητέρα δεν τιμάται μόνο στις μέρες μας – αυτού του είδους οι γιορτές υπάρχουν τουλάχιστον από τότε που οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι διοργάνωναν γιορτές προς τιμήν θεών-μητέρων όπως η Κυβέλη και η Ρέα.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η εκκλησία έδωσε μια χριστιανική χροιά στην ιδέα με την Κυριακή της Μητέρας, μια ημέρα προς τιμήν της Μητέρας Εκκλησίας, της Παναγίας.
Εκδοχές της Ημέρας της Μητέρας γιορτάζονται σε διαφορετικές ημέρες και με διαφορετικούς τρόπους σε όλο τον κόσμο. Στο Περού, επισκέπτεστε τα νεκροταφεία την Ημέρα της Μητέρας. Στην Αλβανία, γιορτάζετε τη μαμά σας στις 8 Μαρτίου. Αλλά αυτές οι άλλες «Ημέρες της Μητέρας» δεν αποτελούν την άμεση έμπνευση για τη Γιορτή της Μητέρας όπως την γιορτάζουμε στις μέρες μας.
Μια γιορτή γεννημένη μέσα στο αίμα
Η Γιορτή της Μητέρας ξεκίνησε επίσημα στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1914, αλλά οι ρίζες της γιορτής αυτής ξεκινούν πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο, από την κοινωνική ακτιβίστρια και διοργανώτρια της κοινότητας, Αν Τζάρβις.
Η «Μητέρα Τζάρβις» (όπως την αποκαλούσαν) ήταν ιδρύτρια και υπέρμαχος των Λεσχών Εργασίας της Ημέρας της Μητέρας, οργανώσεων δημόσιας υγείας βάσης που είχαν ως στόχο να μειώσουν τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας διδάσκοντας στις γυναίκες πώς να φροντίζουν σωστά τα παιδιά τους, να βελτιώνουν τις συνθήκες υγιεινής και να καταπολεμούν τις ασθένειες. Αυτή ήταν μια προσωπική «σταυροφορία» για τη «Μητέρα Τζάρβις»: Γέννησε από 11 έως 13 παιδιά και μόνο τέσσερα επέζησαν μέχρι την ενηλικίωση.
Όταν ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος το 1861, οι λέσχες εργασίας της Ημέρας της Μητέρας μετατόπισαν την προσοχή τους στη φροντίδα των τραυματισμένων στρατιωτών και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης. Μέχρι το 1868, με το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, η Τζάρβις προώθησε ένα κίνημα με επίκεντρο την ειρήνη για την «Ημέρα Φιλίας των Μητέρων», αφιερωμένο στο να φέρει κοντά πρώην στρατιώτες της Ένωσης και της Συνομοσπονδίας για να συμφιλιωθούν.
«Γιατί οι μητέρες της ανθρωπότητας δεν παρεμβαίνουν σε αυτά τα ζητήματα για να αποτρέψουν τη σπατάλη αυτής της ανθρώπινης ζωής, της οποίας μόνο αυτές φέρουν και γνωρίζουν το κόστος;» έγραψε η Τζάρβις.
Αλλά η Τζάρβις δεν ήταν μόνη.
Σε ολόκληρες τις ΗΠΑ γυναίκες οργάνωναν κι αυτές «ημέρες» αφιερωμένες στη μητρότητα και ό,τι τη συνοδεύει.
Ήταν το 1870 όταν η σουφραζέτα Τζούλια Ουάρντ Χάου έγραψε τη «Διακήρυξη της Ημέρας της Μητέρας», η οποία καλούσε όλες τις μητέρες να ενωθούν και να προωθήσουν την παγκόσμια ειρήνη. Αργότερα η Χάου διεξήγαγε εκστρατεία για την καθιέρωση μιας αργίας με την ονομασία «Ημέρα Ειρήνης της Μητέρας» που θα γιορτάζεται κάθε 2 Ιουνίου.
Η Τζούλιετ Κάλουν Μπλέικλι, μια ακτιβίστρια από το Μίσιγκαν, ενέπνευσε μια τοπική Ημέρα της Μητέρας που γιορτάστηκε εκεί τη δεκαετία του 1870. Οι πολιτιστικοί άνεμοι έπνεαν προς την Ημέρα της Μητέρας, αλλά χρειάστηκε ο θάνατος της Τζάρβις για να την επισημοποιήσει.
Η Αν Ριβς Τζάρβις πέθανε το 1905, αλλά η κόρη της, Άννα Τζάρβις, πήρε στα χέρια της την κατάσταση. Στην πρώτη επέτειο του θανάτου της μητέρας της, η Άννα ανακοίνωσε τα σχέδια για μια επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη της μητέρας της που θα γινόταν τον επόμενο χρόνο. Οραματίστηκε μια εθνική γιορτή προς τιμήν των θυσιών που κάνουν οι μητέρες για τα παιδιά τους.
Το 1908, η Τζάρβις, με την οικονομική υποστήριξη των Τζον Γουαναμέικερ και Χένρι Χέινζ, διοργάνωσε μια επίσημη γιορτή για τη Γιορτή της Μητέρας σε μια εκκλησία στη Δυτική Βιρτζίνια -και στο πολυκατάστημα του Γουαναμέικερ. Και οι δύο πήγαν καλά, εμπνέοντας την Τζάρβις να πιέσει για μια εθνική γιορτή.
Ωστόσο, οι εκδηλώσεις, δεδομένης της επιτυχίας τους, ενέπνευσαν τον Γουαναμέικερ και άλλους επιχειρηματίες να εκμεταλλευτούν την ιδέα προς όφελός… της «τσέπης» τους. Και τα «παρατράγουδα» ξεκίνησαν.
Πορτραίτο της Τζούλια Ουάρντ Χάου, Τζον Έλιοτ, 1925
Γιορτή της Μητέρας θα πει εμπορικό κέρδος
Μέχρι το 1912, η Τζάρβις είχε παραιτηθεί από τη δουλειά της και είχε ιδρύσει τη Διεθνή Ένωση για τη Γιορτή της Μητέρας, η οποία δημιουργούσε συνεργασίες με τοπικές επιχειρήσεις και πραγματοποιούσε εκστρατείες επιστολών προς κυβερνητικούς αξιωματούχους. Πόλεις και εκκλησίες σε διάφορες πολιτείες υιοθέτησαν τη Γιορτή της Μητέρας ως ετήσια αργία και μέχρι το 1914, ο πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον την έκανε επίσημη αργία το 1914. Υπήρχαν μερικοί μισητές, όπως ο γερουσιαστής Χένρι Μ. Τέλερ που αποκάλεσε το ψήφισμα «παιδαριώδες» και «απολύτως παράλογο», αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι λάτρεψαν την ιδέα.
Έτσι η Τζάρβις πήρε αυτό που ήθελε και όλα πήγαν καλά. Περίμενε. Αυτό δεν συνέβη καθόλου. Η Τζάρβις έβλεπε τη Γιορτή της Μητέρας ως «ημέρα συναισθημάτων, όχι κέρδους», αλλά οι αδηφάγοι καπιταλιστές όπως ο Γουαναμέικερ και η Χέινζ δεν νοιάζονταν για το τι πίστευε εκείνη. Εκμεταλλεύτηκαν γρήγορα το ευρέως διαδεδομένο ενδιαφέρον για τη γιορτή, και ο εορτασμός μετατράπηκε σχεδόν αμέσως από μια σημαντική ημέρα για να τιμηθούν οι θυσίες που κάνουν οι μητέρες και να προωθηθεί η ειρήνη σε μια ευκαιρία να αγοράσετε πολλά πράγματα για τη μαμά σας. Η Τζάρβις το μισούσε αυτό.
Η εκστρατεία της Άννα Τζάρβις κατά της Γιορτής της Μητέρας
Μέχρι το 1920, η Τζάρβις είχε καταγγείλει τους πρώην χρηματοδότες της, είχε καλέσει όλους να μην αγοράζουν τίποτα στις μητέρες τους τη Γιορτή της Μητέρας και είχε κατηγοριοποιήσει οποιονδήποτε βγάζει χρήματα από τη γιορτή ως «τσαρλατάνους, ληστές, πειρατές, εκβιαστές, απαγωγείς και τερμίτες που θα υπονόμευαν με την απληστία τους ένα από τα ωραιότερα, ευγενέστερα και πιο αληθινά κινήματα και γιορτές».
Η Τζάρβις έδειξε την αποδοκιμασία της για τα εστιατόρια που προσφέρουν προσφορές για τη Γιορτή της Μητέρας, πετώντας μια «σαλάτα για τη Γιορτή της Μητέρας» στο πάτωμα ενός εστιατορίου στη Φιλαδέλφεια. Δεν ενέκρινε ούτε τις ευχετήριες κάρτες, γράφοντας: «Μια γλυκανάλατη, ανειλικρινής τυπωμένη κάρτα ή ένα έτοιμο τηλεγράφημα δεν σημαίνει τίποτα άλλο εκτός από το ότι είσαι πολύ τεμπέλης για να γράψεις στη γυναίκα που έχει κάνει περισσότερα για σένα από οποιονδήποτε άλλον στον κόσμο». Και μην δίνετε ούτε στη μαμά σας γλυκά τη Γιορτή της Μητέρας: «Καραμέλα!» έγραψε η Τζάρβις: «Παίρνεις ένα κουτί στη μητέρα – και μετά τρως το μεγαλύτερο μέρος του μόνος σου. Ένα όμορφο συναίσθημα».
Αλλά οι χειρότεροι παραβάτες της Γιορτής της Μητέρας από όλους, οι μεγαλύτεροι εκβιαστές και πειρατές, ήταν οι ανθοπώλες. Ο Τζάρβις μισούσε τη βιομηχανία λουλουδιών. Με δικά της έξοδα, έστειλε χιλιάδες κουμπιά με τη φωτογραφία ενός λευκού γαρύφαλλου (το επίσημο λουλούδι της Γιορτής της Μητέρας) σε γυναικείες ομάδες σε όλη τη χώρα, σε μια προσπάθεια να μην αγοράζουν λουλούδια. Απείλησε με μήνυση για το εμπορικό σήμα κατά του Florist Telegraph Delivery (FTD) επειδή συνδύαζε τα γαρύφαλλα με τις λέξεις «Ημέρα της Μητέρας». Διαμαρτυρήθηκε για το γραμματόσημο της αμερικανικής κυβέρνησης για τη Γιορτή της Μητέρας επειδή χρησιμοποιούσε τον πίνακα του Whistler’s Mother και ερμήνευσε τα γαρύφαλλα σε αυτόν ως διαφήμιση για το Big Flower. Η Τζάρβις συνελήφθη ακόμη και για διατάραξη της κοινής ειρήνης όταν προσπάθησε να σταματήσει σωματικά την πώληση των γαρίφαλων.
Άννα Τζάρβις
Ο τραγικός θάνατος της μητέρας των μητέρων
Η Τζάρβις δεν άργησε να πληρώσει το τίμημα την αντίδρασής της για την καπήλευση της ημέρας από τα «μεγαθήρια» της εποχής – τους αποκαλούσε «απαγωγείς» και «τερμίτες». Μέχρι τα μέσα του αιώνα, ήταν πάμπτωχη, ζούσε στο σπίτι της αδελφής της στη Φιλαδέλφεια χωρίς ίχνος της επιρροής που κάποτε είχε στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το 1943, ενώ προσπαθούσε να συγκεντρώσει υπογραφές για ένα ψήφισμα με σκοπό την πλήρη κατάργηση της Γιορτής της Μητέρας, η Τζάρβις αναγκάστηκε να μπει στο Marshall Square Sanitarium στο West Chester της Pennsylvania, όπου εκπρόσωποι της βιομηχανίας λουλουδιών και ευχετήριων καρτών πλήρωσαν το λογαριασμό.
Το αν επρόκειτο για μια εταιρική κίνηση δημοσίων σχέσεων για την παροχή ψυχιατρικής φροντίδας σε μια δύσκολη αλλά σημαντική προσωπικότητα του κλάδου ή για μια τελική στροφή του μαχαιριού εξαρτάται από το πρίσμα που βλέπει κανείς τον κόσμο.
Η Τζάρβις πέθανε στις 24 Νοεμβρίου 1948, χωρίς να αποκτήσει ποτέ δικά της παιδιά, αλλά πήρε τις αξίες της στον τάφο της με άρωμα γαρίφαλου.
*Πηγή: Lifehacker
Πηγή: www.in.gr